Borstkankers - Onderzoeken

Opsporen van borstkanker

Wat is het bevolkingsonderzoek borstkanker?

Het bevolkingsonderzoek borstkanker is een door de Vlaamse overheid georganiseerde vroege opsporing. Vrouwen tussen 50 en 69 jaar kunnen elke 2 jaar een screeningsmammografie laten nemen. Ook in Brussel en Wallonië bestaat een dergelijk bevolkingsonderzoek, georganiseerd door de verschillende overheden, daar wordt de screeningsmammografie ook wel “mammotest” genoemd.

Wat is individuele vroege opsporing voor borstkanker?

Bij individuele vroege opsporing voor borstkanker maakt een arts een voorschrift voor een mammografie bij een radioloog. Die radioloog bekijkt de mammografie en zal je meteen het resultaat meedelen. Vaak wordt er ook tegelijk een echo en een klinisch borstonderzoek uitgevoerd. 

Welke onderzoeken worden gebruikt om borstkanker op te sporen?

De volgende onderzoeken kunnen worden gebruikt in de vroege opsporing van borstkanker of als diagnostisch onderzoek voor borstkanker: mammografie, echografie, klinisch borstonderzoek, punctie, borstzelfonderzoek, MRI. Als één of meerdere van deze onderzoeken aan jou worden voorgeschreven, aarzel dan niet om aan je (huis)arts meer uitleg te vragen over het hoe en waarom.

Wat is het verschil tussen individuele vroege opsporing en het bevolkingsonderzoek?

De individuele vroeger opsporing en de georganiseerde vroege opsporing (bevolkingsonderzoek) lijken veel op elkaar maar er zijn een paar belangrijke verschillen. 

• Bij het bevolkingsonderzoek houdt de overheid streng toezicht op de kwaliteit (de stralingsdosis wordt bv streng gecontroleerd en tot een minimum beperkt). Bij individuele vroege opsporing bestaat er géén georganiseerde kwaliteitsbewaking.
• Bij het bevolkingsonderzoek krijg je de garantie dat meerdere radiologen onafhankelijk van elkaar naar jouw mammografie gaan kijken. De kans om kanker te missen is daardoor veel kleiner. Bij individuele vroege opsporing heb je die garantie niet.
• Bij het bevolkingsonderzoek is er géén remgeld omdat de overheid dit voor je betaalt. Bij individuele vroege opsporing moet je wel remgeld betalen.

Twijfel je of je moet kiezen voor individuele vroege opsporing of voor het bevolkingsonderzoek? Bespreek het met je (huis)arts.

Wat zijn voor- en nadelen van vroege opsporing van borstkanker?

Of je nu deelneemt aan het bevolkingsonderzoek, of kiest voor individuele vroege opsporing, er zitten altijd voordelen maar ook nadelen aan vroege opsporing.

Voordelen 

• Als borstkanker vroeg wordt gevonden is de kans op volledige genezing hoger 
• Als borstkanker vroeg wordt gevonden is een zware behandeling minder vaak nodig
• Als je vroege opsporing niets verdacht aan het licht brengt is dat een bepaalde geruststelling. Toch moet je ook na een normale vroege opsporing waakzaam blijven.

Nadelen

• Er worden ook borstkankers ontdekt die zonder vroege opsporing nooit tot klachten zouden hebben geleid. Omdat artsen niet kunnen voorspellen of een gevonden kanker een dergelijk “sluimerend” karakter heeft of niet, behandelen ze alle ontdekte tumoren. Het behandelen van de kankers die nooit tot klachten zouden hebben geleid heet “overdiagnose” en “overbehandeling”.
• Niet alle borstkankers kunnen via vroege opsporing worden opgespoord. Het is daarom ook na een vroege opsporing nodig waakzaam te blijven. Raadpleeg je (huis)arts als je tussen twee opsporingsonderzoeken door een afwijking aan de borst vaststelt.
• Voor sommige vrouwen is na het onderzoek nog bijkomend onderzoek nodig. Als dat bijkomend onderzoek vervolgens normaal blijkt, ben je onnodig ongerust gemaakt.

Stichting tegen Kanker vindt dat voor vrouwen tussen 50 en 69 jaar oud de voordelen van vroege opsporing van borstkanker belangrijker zijn dan de nadelen, en raadt daarom aan om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek. Spreek erover met je (huis)arts zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen voor jouw eigen situatie.

Kan ik aan vroege opsporing van borstkanker doen als ik jonger dan 50 jaar of ouder dan 70 jaar ben?

Bij vrouwen onder de 50 jaar wegen de voordelen niet op tegen de nadelen, je kunt daarom niet meedoen aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker. Vanaf 70 jaar hangt het van je gezondheidstoestand af of de voordelen opwegen tegen de nadelen, ook hier moet je daarom met je (huis)arts overleggen of individuele vroege opsporing voor jou nuttig is.
Aan een klein aantal vrouwen onder de 50 wordt toch aangeraden aan individuele vroege opsporing te doen, bijvoorbeeld vrouwen die een verhoogd risico op borstkanker hebben. 

Kan ik aan vroege opsporing van borstkanker doen als ik een verhoogd risico op borstkanker heb?

Het bevolkingsonderzoek is bedoeld voor vrouwen met een “normaal” risico op borstkanker. Dat is de overgrote meerderheid van vrouwen: 935 op 1000 vrouwen hebben een normaal risico op borstkanker. Toch hebt u misschien een “verhoogd” risico op borstkanker, dan kan bijvoorbeeld indien u: 

• twee of meer directe familieleden hebt die borstkanker hebben gehad 

of 

• één direct familielid hebt die jonger was dan 40 jaar toen ze borstkanker ontdekten.

Bij directe familieleden gaat het alleen om kinderen, ouders, grootouders, broers, zussen, ooms of tantes, andere familieleden tellen niet mee. (Bron: KCE rapport “Borstkankeropsporing: boodschappen ter ondersteuning van een geïnformeerde keuze”).

Kan ik aan vroege opsporing van borstkanker doen als ik klachten in mijn borst heb?

Als je klachten of problemen aan één of beide borsten hebt, dan bespreek je dat best met je (huis)arts of het bevolkingsonderzoek dat voor jou geschikt is. Hoe oud je ook bent, indien je een knobbeltje of een verharding voelt, een ingetrokken tepel ziet of tepelverlies hebt, dan is een bezoek bij je (huis)arts steeds aangeraden.