Colorectale of dikkedarmkanker - Onderzoeken

Zoeken naar onzichtbaar bloed in de stoelgang

Kanker gaat vaak gepaard met licht bloedverlies dat niet altijd met het blote oog zichtbaar is. Die microscopische bloedingen kunnen worden ontdekt door een beetje stoelgang op een spateltje te laten reageren op chemische producten.

Vroege opsporing van dikkedarmkanker of colorectale kanker

De campagnes rond vroege en systematische opsporing van dikkedarmkanker is aanbevolen voor mannen en vrouwen vanaf 50 jaar. Daarom organiseren de verschillende overheden in ons land een dikkedarmkankerscreening waarbij je elke twee jaar de mogelijkheid krijgt om je te laten screenen.

De bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker (die verschillen per landsregio) richten zich tot mannen en vrouwen die geen symptomen van deze darmkanker hebben en geen sterk verhoogd risico op darmkanker hebben. Elke twee jaar wordt middels een test die je thuis kunt uitvoeren gezocht naar bloedsporen in de stoelgang. Die test heet de immunochemische Fecaal Occult Bloedtest (iFOBT).

Als je zelf al darmkanker hebt gehad, of uit een familie komt waar darmkanker veel voorkomt dan kan het zijn dat je al vroeger met screening moet starten of een andere test moet gebruiken.

Dr. Luc Colemont benadrukt het nut van screening op dikkedarmkanker

Lees ook het interview van Prof Coche, gepubliceerd in maart 2015 in ons magazine Samen tegen kanker. Professor Edgard Coche is een van de initiatiefnemers van het darmkankeropsporingsprogramma in de Federatie Wallonië-Brussel.

Lees meer. Waarom aan kankeropsporing deelnemen?

Screening in Vlaanderen

In Vlaanderen word je elke twee jaar automatisch uitgenodigd om deel te nemen vanaf 50 jaar tm 74 jaar  in het zogenaamde “Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker”.

In dat Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker ontvang je via de post een uitnodiging, met daarin een testkit.

Die testkit bevat de hierboven vermelde iFOB-test, die occult bloed in de stoelgang (dat met het blote oog niet te zien is) opspoort. Dat bloed kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van poliepen of dikkedarmkanker.

Je neemt het staal best binnen twee weken nadat je de uitnodiging van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker ontving. Als dat niet lukt, bijvoorbeeld omdat je met vakantie gaat, dan kan dat ook nog later.Hoe je een staal neemt, lees je in de gebruiksaanwijzing. Zie ook het filmpje op www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker/onderzoek.



In de testkit zit een retour envelop waarmee je het staal naar het laboratorium stuurt.  Je ontvangt het resultaat automatisch na ongeveer 1 tot 2 weken per post. Je huisarts zal ook de resultaten ontvangen.

Let op, de testkits die je bij de apotheek kunt kopen zijn niet de officiële testkits van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker. Ben je de testkit verloren, of heb je een nieuwe nodig omdat er iets misging? Contacteer dan het Centrum voor Kankeropsporing, zij zullen je een nieuwe testkit kunnen bezorgen.

In Vlaanderen deed in 2018 meer dan de helft van de mensen mee (51,5%). Hoewel dat een mooie score is, blijft er plek voor verbetering! En het loont de moeite! Sinds de start van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker is het aantal dikkedarmkankers aan het dalen!

Meer informatie hierover vind je op de officiële website van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker in Vlaanderen: dikkedarmkanker.bevolkingsonderzoek.be/

Screening in Brussel

Tussen oktober 2018 en oktober 2020 zal er een piloot project plaatsvinden in Brussel. Hierbij worden Brusselaars tussen 50 en 74 jaar elke twee jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek via een persoonlijke uitnodigingsbrief. Deze brief is inwisselbaar in de apotheek voor een gratis kit ‘Colotest’. De kit is dus niet meer af te halen bij de huisarts.

Meer info vind je hier.

Screening in Wallonië

Per post wordt u uitgenodigd om naar uw huisarts te gaan, waar u de test (die u thuis kunt uitvoeren) kunt ophalen. Deze test is gratis, alleen het consult moet u betalen. Het voordeel van een bezoek aan de dokter is dat hij uw risicoprofiel kan vaststellen en alle nuttige uitleg kan geven. Als u de test echter voor de eerste keer hebt uitgevoerd en als het resultaat negatief was, wordt de volgende test per post naar u verzonden.

Als u getest wilt worden op dikkedarmkanker zonder op de uitnodigingsbrief te wachten, vous pouvez contacter le  Centre Communautaire de Référence pour le dépistage des cancers ou commander gratuitement le test via  https://www.ccref.org/particulier/colorectal.php

Andere opsporingsonderzoeken

Rectaal toucher

Er wordt een vinger in het rectum ingebracht om de wand te betasten. Zo kan een tumor dicht bij de anus worden opgespoord.

Endoscopie

Bij deze mensen komt darmkanker slecht familiaal of erfelijk voor in de familie. Voor hen is screening met de volledige colonoscopie een betere oplossing dan de iFOBT.

Een colonoscopie is een dun, soepel buisje voorzien van een camera en een lichtje. Via dit onderzoek kunnen de wanden van de darm worden onderzocht. Hiervoor moet de darm vooraf geledigd worden (dat gebeurt met een laxeermiddel). De colonoscoop wordt vervolgens via de anus ingebracht.

• Als het toestelletje tot in het sigmoïd wordt gebracht, heet dit onderzoek een rectosigmoïdoscopie.
• Als de hele dikke darm wordt onderzocht, spreekt men van een coloscopie. 
• Een algemene naam voor de colonoscoop is endoscoop
• Met de endoscoop kan een klein stukje van het verdachte weefsel worden weggenomen (een poliep bijvoorbeeld). Het zo vergaarde staal (biopsie) wordt onder de microscoop onderzocht om zijn precieze aard te bepalen. Het microscopisch onderzoek zal met zekerheid vertellen of de tumor kwaadaardig is of niet.

Radiografie of virtuele coloscopie (scan)

De dikke darm kan ook worden onderzocht met een klassieke radiografie of scan (virtuele colonoscopie). Voor beide onderzoekstechnieken moet de patiënt vooraf een laxeermiddel innemen om de dikke darm volledig leeg te maken. Dit is heel belangrijk om de darmwand goed te kunnen zien en eventuele afwijkingen op te sporen. 

Tijdens het onderzoek blaast een rectale sonde lucht in de dikke darm om de hele darmwand zo zichtbaar mogelijk te maken. Bij een klassieke radiografie wordt er via zo'n rectale sonde ook een contrastvloeistof ingebracht. 

Diagnoseonderzoeken

Als de diagnose van kanker gesteld is, vraagt de arts andere onderzoeken aan om de lokale ontwikkelingsgraad van de tumor te bepalen.

Sommige onderzoeken van dikkedarmkanker kunnen vertellen hoe diep de tumor in de darmwand is gedrongen (dat is belangrijk om het stadium van de ziekte te bepalen) en kunnen afwijkingen opsporen (eventuele uitzaaiingen) in de lymfeklieren rond de dikke darm:

• een transrectale echografie (een sonde met ultrasone golven die via de anus wordt ingebracht) bij rectumkanker
• een CT-scan of nucleaire magnetische resonantie (NMR) 

Vervolgens wordt een uitzaaiingsbalans opgemaakt, op zoek naar eventuele uitzaaiingen op afstand. Die balans omvat een onderzoek van de lever (echografie, scan of nucleaire magnetische resonantie). Als colorectale kanker zich verbreidt, tast hij immers vaak de lever aan.

Een radiografie van de longen wordt ook uitgevoerd, vooral in het geval van rectumkanker, om eventuele longmetastasen op te sporen.

Aarzel niet om naar het hoe en waarom te vragen als de dokter één of meerdere van deze onderzoeken voorschrijft. Afhankelijk van de resultaten van de balans zullen er aangepaste behandelingen worden uitgewerkt.