Colorectale of dikkedarmkanker - Onderzoeken

Systematische opsporing van dikkedarmkanker of colorectale kanker

De systematische opsporing van dikkedarmkanker is aanbevolen voor mannen en vrouwen vanaf 50 jaar. Daarom organiseren de verschillende overheden in ons land een darmkankerscreening waarbij je elke twee jaar de mogelijkheid krijgt om je te laten screenen.

De bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker (die verschillen per landsregio) richten zich tot mannen en vrouwen die geen symptomen van deze darmkanker hebben en geen sterk verhoogd risico op darmkanker hebben. Elke twee jaar wordt middels een test die je thuis kunt uitvoeren gezocht naar bloedsporen in de stoelgang. Die test heet de immunochemische Fecaal Occult Bloedtest (iFOBT).

Als je zelf al darmkanker hebt gehad, of uit een familie komt waar darmkanker veel voorkomt dan kan het zijn dat je al vroeger met screening moet starten of een andere test moet gebruiken.

Dr. Luc Colemont benadrukt het nut van screening op dikkedarmkanker

Lees ook het interview van Prof Coche, gepubliceerd in maart 2015 in ons magazine Samen tegen kanker. Professor Edgard Coche is een van de initiatiefnemers van het darmkankeropsporingsprogramma in de Federatie Wallonië-Brussel.

Lees meer. Waarom aan kankeropsporing deelnemen?

Hoe gaat dat in zijn werk - Vlaams Bevolkingsonderzoek

In Vlaanderen wordt je elke twee jaar automatisch uitgenodigd om deel te nemen vanaf 51 jaar tm 74 jaar (vanaf 2020 zullen ook de 50 jarigen worden uitgenodigd).

Je neemt een staal van je stoelgang met de afnameset die je per post ontvangt. Deze afnameset bevat de hierboven vermelde iFOB-test, die occult bloed in de stoelgang (dat met het blote oog niet te zien is) opspoort. Dat bloed kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van poliepen of dikkedarmkanker.

Je neemt het staal best binnen twee weken nadat je de uitnodiging van het Vlaams Bevolkingsonderzoek ontving. Als dat niet lukt, bijvoorbeeld omdat je met vakantie gaat, dan kan dat ook nog later.

Hoe je een staal neemt, lees je in de gebruiksaanwijzing. Zie ook het filmpje op www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker/onderzoek   

Meer informatie hierover vind je op de officiële website van het Vlaams bevolkingsonderzoek naar darmkanker, www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker, en op de site van vzw Stop Darmkanker www.stopdarmkanker.be.

Hoe gaat dat in zijn werk - Programma voor opsporing van dikkedarmkanker in Brussel

Tussen oktober 2018 en oktober 2020 zal er een piloot project plaatsvinden in Brussel. Hierbij worden Brusselaars tussen 50 en 74 jaar elke twee jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek via een persoonlijke uitnodigingsbrief. Deze brief is inwisselbaar in de apotheek voor een gratis kit ‘Colotest’. De kit is dus niet meer af te halen bij de huisarts.

Meer info vind je hier.

Zoeken naar onzichtbaar bloed in de stoelgang

Kanker gaat vaak gepaard met licht bloedverlies dat niet altijd met het blote oog zichtbaar is. Die microscopische bloedingen kunnen worden ontdekt door een beetje stoelgang op een spateltje te laten reageren op chemische producten.

Andere opsporingsonderzoeken

Rectaal toucher

Er wordt een vinger in het rectum ingebracht om de wand te betasten. Zo kan een tumor dicht bij de anus worden opgespoord.

Endoscopie

Een endoscoop is een dun, soepel buisje voorzien van een optisch systeem en een lichtje. Via dit onderzoek kunnen de wanden van lichaamsholtes of holle organen worden onderzocht. Voor een endoscopie moet de darm geledigd worden (dat gebeurt met een laxeermiddel). De endoscoop wordt vervolgens via de anus ingebracht.

• Als het toestelletje tot in het sigmoïd wordt gebracht, heet dit onderzoek een rectosigmoïdoscopie.
• Als de hele dikke darm wordt onderzocht, spreekt men van een coloscopie. 
• Met de endoscoop kan een klein stukje van het verdachte weefsel worden weggenomen (een poliep bijvoorbeeld). Het zo vergaarde staal (biopsie) wordt onder de microscoop onderzocht om zijn precieze aard te bepalen. Het microscopisch onderzoek zal met zekerheid vertellen of de tumor kwaadaardig is of niet.

Radiografie of virtuele coloscopie (scan)

De dikke darm kan ook worden onderzocht met een klassieke radiografie of scan (virtuele colonoscopie). Voor beide onderzoekstechnieken moet de patiënt vooraf een laxeermiddel innemen om de dikke darm volledig leeg te maken. Dit is heel belangrijk om de darmwand goed te kunnen zien en eventuele afwijkingen op te sporen. 

Tijdens het onderzoek blaast een rectale sonde lucht in de dikke darm om de hele darmwand zo zichtbaar mogelijk te maken. Bij een klassieke radiografie wordt er via zo'n rectale sonde ook een contrastvloeistof ingebracht. 

Diagnoseonderzoeken

Als de diagnose van kanker gesteld is, vraagt de arts andere onderzoeken aan om de lokale ontwikkelingsgraad van de tumor te bepalen.

Sommige onderzoeken van dikkedarmkanker kunnen vertellen hoe diep de tumor in de darmwand is gedrongen (dat is belangrijk om het stadium van de ziekte te bepalen) en kunnen afwijkingen opsporen (eventuele uitzaaiingen) in de lymfeklieren rond de dikke darm:

• een transrectale echografie (een sonde met ultrasone golven die via de anus wordt ingebracht) bij rectumkanker
• een CT-scan of nucleaire magnetische resonantie (NMR) 

Vervolgens wordt een uitzaaiingsbalans opgemaakt, op zoek naar eventuele uitzaaiingen op afstand. Die balans omvat een onderzoek van de lever (echografie, scan of nucleaire magnetische resonantie). Als colorectale kanker zich verbreidt, tast hij immers vaak de lever aan.

Een radiografie van de longen wordt ook uitgevoerd, vooral in het geval van rectumkanker, om eventuele longmetastasen op te sporen.

Aarzel niet om naar het hoe en waarom te vragen als de dokter één of meerdere van deze onderzoeken voorschrijft. Afhankelijk van de resultaten van de balans zullen er aangepaste behandelingen worden uitgewerkt.