Colorectale of dikkedarmkanker - Onderzoeken

Zoeken naar onzichtbaar bloed in de stoelgang

Kanker gaat vaak gepaard met licht bloedverlies dat niet altijd met het blote oog zichtbaar is. Die microscopische bloedingen kunnen worden ontdekt door een beetje stoelgang op een spateltje te laten reageren op chemische producten.

Waar of onwaar?

Treft dikkedarmkanker zowel vrouwen als mannen?

WAAR - Dikkedarmkanker is de tweede meest voorkomende soort kanker bij vrouwen en de derde bij mannen. 

Is dikkedarmkanker één van de meest voorkomende kankers in België?

WAAR - Met bijna 8.000 nieuwe gevallen in België per jaar, is dikkedarmkanker een van de meest voorkomende kankers. 

Kan dikkedarmkanker lange tijd vorderen zonder symptomen te vertonen?

WAAR - Dikkedarmkanker kan lange tijd onopgemerkt blijven. Het moet dus opgespoord worden voor het begint op te treden. 

Vroege opsporing kan levens redden! Wist je dat er bij vroege opspring een genezing is van 90 %? Wacht niet langer en laat je gratis testen voordat de symptomen verschijnen.

Vroege opsporing van dikkedarmkanker of colorectale kanker

De campagnes rond vroege en systematische opsporing van dikkedarmkanker is aanbevolen voor mannen en vrouwen vanaf 50 jaar. Daarom organiseren de verschillende overheden in ons land een dikkedarmkankerscreening waarbij je elke twee jaar de mogelijkheid krijgt om je te laten screenen.

De bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker (die verschillen per landsregio) richten zich tot mannen en vrouwen die geen symptomen van deze darmkanker en geen sterk verhoogd risico op darmkanker hebben. Elke twee jaar wordt middels via een test die je thuis kan uitvoeren gezocht naar bloedsporen in de stoelgang. Die test heet de immunochemische Fecaal Occult Bloedtest (iFOBT).

Als je zelf al darmkanker hebt gehad, of uit een familie komt waar darmkanker veel voorkomt dan kan het zijn dat je al vroeger met screening moet starten of een ander onderzoek moet krijgen.

Screening in Vlaanderen

In Vlaanderen word je elke twee jaar automatisch uitgenodigd om deel te nemen vanaf 50 jaar t.e.m. 74 jaar in het zogenaamde “Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker”.

In dat Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker ontvang je via de post een uitnodiging, met daarin een testkit. Meer info over het gebruik, kunt u terugvinden via de bijsluiter of via het volgende filmpje: op www.bevolkingsonderzoek.be/dikkedarmkanker/onderzoek.

In de testkit zit een retourenvelop waarmee je het staal naar het laboratorium stuurt.  Je ontvangt het resultaat automatisch na ongeveer 1 tot 2 weken per post. Je huisarts zal ook de resultaten ontvangen.

Let op, de testkits die je bij de apotheek kunt kopen zijn niet de officiële testkits van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker. Ben je de testkit verloren, of heb je een nieuwe nodig omdat er iets misging? Contacteer dan het Centrum voor Kankeropsporing, zij zullen je een nieuwe testkit kunnen bezorgen.

In Vlaanderen deed in 2018 meer dan de helft van de mensen mee (51,5%). Hoewel dat een mooie score is, blijft er plek voor verbetering! En het loont de moeite! Sinds de start van de systematische en vroegtijdige opsporing via het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker is het aantal dikkedarmkankers aan het dalen!

Meer informatie hierover vind je op de officiële website van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker in Vlaanderen: dikkedarmkanker.bevolkingsonderzoek.be/

Screening in Brussel

Aan alle inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest tussen 50 en 74 jaar oud wordt gevraagd om elke twee jaar bij de apotheker naar een Colotest te vragen. U hoeft niet langer te wachten op een uitnodigingsbrief of een medisch voorschrift om de Colotest aan te vragen bij uw apotheker. De apotheker kan online nagaan of u in aanmerking komt voor de Colotest. U kunt de test vervolgens eenvoudig thuis uitvoeren. 

Meer informatie vindt u op de website van BruPrev, die deze opsporingscampagne in goede banen leidt.

Screening in Wallonië

Wie in Wallonië woont, kan de afnameset heel gemakkelijk aanvragen via het platform www.depistageintestin.be. U dient enkel uw rijksregisternummer in te voeren en hoeft niet bij de huisarts langs te gaan. U ontvangt de afnameset binnen de twee weken bij u thuis per post.

Eenmaal u het staal hebt afgenomen, stuurt u dit per post op in de grijze voorgeadresseerde en voorgefrankeerde envelop die bij de afnameset wordt geleverd.

Om het resultaat van de test te kennen, neemt u ongeveer een week nadat u het staal hebt opgestuurd telefonisch contact op met uw huisarts.

Meer informatie vindt u op de website van het Centre Communautaire de Référence pour le dépistage du cancer (Franstalig), dat dit bevolkingsonderzoek in goede banen leidt.

Andere opsporingsonderzoeken

Rectaal toucher

Er wordt een vinger in het rectum ingebracht om de wand te betasten. Zo kan een tumor dicht bij de anus door de arts worden opgespoord.

Endoscopie

Bij deze mensen komt darmkanker familiaal of erfelijk voor in de familie. Voor hen is screening met de volledige coloscopie een betere opsporing dan de hemoccult test.

Een coloscopie gebeurt via een dunne, soepele buisje  voorzien van een camera (de coloscoop) en een lichtje. Via dit onderzoek kunnen de wanden van de dikke darm en het laatste deel van de dunne darm worden onderzocht. Hiervoor moet de

hele dikke darm vooraf geledigd worden (dat gebeurt met een laxeermiddel + aangepast dieet). De coloscoop wordt vervolgens via de anus ingebracht.

• Als het toestelletje tot in het sigmoïd wordt gebracht, heet dit onderzoek een rectosigmoïdoscopie.
• Als de hele dikke darm wordt onderzocht, spreekt men van een coloscopie. 
• Een algemene naam voor de coloscoop is endoscoop
• Met de endoscoop kan een klein stukje van het verdachte weefsel worden weggenomen (een poliep bijvoorbeeld). Het zo vergaarde staal (biopt) wordt onder de microscoop onderzocht om zijn precieze aard te bepalen. Het microscopisch onderzoek zal met zekerheid vertellen of de tumor kwaadaardig is of niet.

Radiografie of virtuele coloscopie (scan)

De dikke darm kan ook worden onderzocht met een klassieke radiografie of scan (virtuele colonoscopie). Voor beide onderzoekstechnieken moet de patiënt vooraf een laxeermiddel innemen om de dikke darm volledig leeg te maken. Dit is heel belangrijk om de darmwand goed te kunnen zien en eventuele afwijkingen op te sporen. 

Tijdens het onderzoek blaast een rectale sonde lucht in de dikke darm om de hele darmwand zo zichtbaar mogelijk te maken. Bij een klassieke radiografie wordt er via zo'n rectale sonde ook een contrastvloeistof ingebracht. 

Diagnoseonderzoeken

Als de diagnose van kanker gesteld is, vraagt de arts andere onderzoeken aan om de lokale ontwikkelingsgraad van de tumor te bepalen.

Sommige onderzoeken van dikkedarmkanker kunnen vertellen hoe diep de tumor in de darmwand is gedrongen (dat is belangrijk om het stadium van de ziekte te bepalen) en kunnen afwijkingen opsporen (eventuele uitzaaiingen) in de lymfeklieren rond de dikke darm:

• een transrectale echografie (een sonde met ultrasone golven die via de anus wordt ingebracht) bij rectumkanker
• een CT-scan of nucleaire magnetische resonantie (NMR) 

Vervolgens wordt een uitzaaiingsbalans opgemaakt, op zoek naar eventuele uitzaaiingen op afstand. Deze balans omvat een onderzoek van de lever (echografie, scan of nucleaire magnetische resonantie). Als colorectale kanker zich verbreidt, tast hij immers vaak de lever aan.

Een radiografie van de longen wordt ook uitgevoerd, vooral in het geval van rectumkanker, om eventuele longuitzaaiingen op te sporen.

Aarzel niet om naar het ‘hoe’ en ‘waarom’ te vragen als de dokter één of meerdere van deze onderzoeken voorschrijft. Afhankelijk van de resultaten van de balans zullen er aangepaste behandelingen worden uitgewerkt.