Hersenkanker - Behandelingen

Voor de behandeling van een (kwaadaardige) hersentumor is een multidisciplinair team nodig (neurochirurg, radiotherapeut, oncoloog). In functie van het type, de grootte en de plaats van de tumor kunnen verschillende behandelingen overwogen worden: chirurgie, radiotherapie, chemotherapie, gerichte therapieën, toediening van corticoïden, etc.

Die artsen uit verschillende disciplines bespreken iedere patiënt met een hersenkanker in een Multidisciplinair Oncologisch Consult (MOC). Dan bepalen zij de geïndividualiseerde behandeling die zal gegeven worden. De therapeutische strategie wordt dus nooit door één enkele arts beslist. 

Een hersentumor met een lage graad (weinig agressief) kan behandeld worden door enkel een chirurgische ingreep uit te voeren, als men zo de volledige tumor kan verwijderen. Is dit niet het geval, dan kunnen aanvullende behandelingen aangewezen zijn. Bij meer agressieve tumoren vat de behandeling doorgaans aan met een operatie en wordt ze vervolgens aangevuld met radiotherapie en chemotherapie.

1. Chirurgie

Bij hersenkanker kan chirurgie meerdere doelstellingen hebben.

• de diagnose stellen van het type hersenkanker door een biopsie uit te voeren;
• de tumor volledig verwijderen met het oog op genezing;
• een zo groot mogelijk gedeelte van de tumor verwijderen om zijn voortgang te vertragen en de symptomen te verbeteren;
• een zo groot mogelijk gedeelte van de tumor verwijderen zodat andere behandelingen efficiënter zouden zijn (radiotherapie, chemotherapie);
• een drain plaatsen om de intracraniële druk te verlagen.

Hieronder vind je meer uitleg over de mogelijke chirurgische ingrepen bij hersentumoren.

De geleide biopsie

Een geleide biopsie is een biopsie waarbij men gebruik maakt van een CT-scan of een MRI-scan. Het voordeel ervan is dat ze zeer nauwkeurig is. Er bestaan twee soorten van geleide biopsieën:

• de stereotactische biopsie: bij deze behandeling wordt een plaats of doelwit gezocht in de hersenen en wordt er op een zeer nauwkeurige en onschadelijke wijze een biopsie-instrument aangebracht om stukjes weefsel weg te nemen.
• de neuronavigatie: 'virtuele' 3D-voorstelling van de hersenen.

De craniotomie

Het gaat hier om de meest voorkomende operatie bij hersentumoren. Bij een craniotomie worden de schedelbeenderen losgesneden, doorgaans om een bloeding onder controle te houden, de druk te verminderen of in dit geval, een tumor te verwijderen. Dankzij de enorme technische vooruitgang, zoals 'image-guided surgery', kan de chirurg met meer precisie werken en kan hij de hersengebieden intact houden om pijnlijke gevolgen van deze behandeling zo veel mogelijk te vermijden.

Een shunt

Sommige types van hersentumoren blokkeren de circulatie van de liquor cerebrospinalis (hersenvocht), wat de intracraniële druk verhoogt. Deze vochtophoping wordt hydrocefalie genoemd. Om dit vocht te draineren, is het mogelijk om een drain of 'shunt' te plaatsen tijdens een chirurgische ingreep. 

De shunt draineert zo het teveel aan vocht van de hersenkamers naar andere delen van het lichaam waar dit zonder enig probleem geresorbeerd kan worden. 

2. Radiotherapie en radiochirurgie

Buiten de klassieke radiotherapie gebruikt men bij de behandeling van een hersentumor ook een techniek die men 'radiochirurgie' noemt. In feite is radiochirurgie geen chirurgische techniek. Het gaat om een soort van radiotherapie die zeer doelgericht is en die gebruik maakt van zeer hoge dosissen.

Het is net door deze extreme nauwkeurigheid dat men deze techniek kwalificeert als 'chirurgisch'. Meer en meer toestellen die deze techniek kunnen uitvoeren doen hun intrede op de markt. In de Belgische ziekenhuizen gaat het om Gamma Knife, Cyberknife, Novalis, etc.

3. Chemotherapie

In de volgende situaties kan men chemotherapie voorschrijven:

• na de chirurgische ingreep bij sommige types van hersenkankers om het risico op recidieven te verminderen;
• tijdens of na de radiotherapie om de doeltreffendheid van de behandeling te verhogen;
• bij recidieven van een hersentumor.

4. Gerichte behandelingen

Bij sommige vormen van glioblastomen die bestand zijn tegen andere behandelingen kan een geneesmiddel gebruikt worden om de vorming van nieuwe bloedcellen tegen te gaan (antiangiogenesebehandeling).

Stichting tegen Kanker informeert je graag over de verschillende gerichte behandelingen.

5. Behandelingen van hersenkanker en levenskwaliteit

Soms zal de arts geneesmiddelen voorschrijven om de symptomen die veroorzaakt worden door de hersentumor en/of de chirurgische ingreep onder controle te houden. De twee belangrijkste categorieën van geneesmiddelen die men in dit geval gebruikt, zijn:

• corticoïden in de vorm van tabletten of injecties. Ze verminderen het oedeem, de druk rond de tumor en bijgevolg de symptomen; 
• anti-epileptica, ook anticonvulsiva genoemd. Ze worden vaak gegeven in de vorm van tabletten of injecties bij hersentumoren om de stuiptrekkingen die zich zouden kunnen voordoen door deze tumoren te voorkomen.