Huidkanker (non-melanomen) - Oorzaken

In veel gevallen ontstaat huidkanker door overmatige blootstelling aan ultraviolette straling. Die straling komt van nature voor in zonlicht. Zonneapparaten (solaria, zonnebanken, ultravioletlampen) passen de ultraviolette straling kunstmatig toe.

Ultraviolette straling is nuttig: ze bevordert de aanmaak van vitamine D in ons lichaam. Ultraviolette straling kan ook een gunstige uitwerking hebben op huidaandoeningen als acne, psoriasis en sommige vormen van eczeem. Ultraviolette straling, zowel de natuurlijke als de kunstmatige, is schadelijk voor de huid.

Veel en langdurig blootstaan aan ultraviolette straling kan de cellen van de opperhuid ernstig beschadigen. Daardoor kan na jaren huidkanker ontstaan. Huidkanker is als het ware de uitkomst van een optelsom van al die beschadigingen. Vroeger kwam huidkanker vooral voor bij mensen die veel en langdurig buiten werkten (boeren, tuinders, zeelieden...). Ook bij blanke mensen die lang in de tropen hebben gewoond, komt huidkanker veel voor. 

Toename huidkanker 

Aan het begin van de twintigste eeuw gold een blanke huid als schoonheidsideaal, tegenwoordig is dat een gebruinde huid. De veranderde opvattingen over “een mooie huid” en “er gezond uitzien” hebben ertoe geleid dat wij tegenwoordig vaker en langer in de zon vertoeven. Ook het gebruik van zonneapparatuur is enorm toegenomen. Tevens verhoogt blootstelling aan ultraviolette straling vooral voor het vijftiende levensjaar het risico op huidkanker.

Huidkanker komt bij de totale bevolking dan ook steeds meer voor. Daarbij gaat het niet alleen om basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Ook de toename van het melanoom houdt verband met veelvuldige blootstelling aan ultraviolette straling. Vooral vaak verbranden is de oorzaak van een melanoom.

Meer risico

De meest voorkomende vormen van huidkanker zijn niet erfelijk. Dat wil zeggen: als ziekte is huidkanker niet erfelijk. Wel ondervindt het risico om huidkanker te krijgen invloed van bepaalde lichamelijke kenmerken die we erven, met name het huidtype. Zo lopen mensen met een lichte huid meer risico op huidkanker dan mensen met een donkere huid. Sommige huidafwijkingen lopen een verhoogd risico om in huidkanker te ontaarden, bijvoorbeeld een bont patroon van moedervlekken (dysplastische naevi).

Wie op jonge leeftijd radiotherapie heeft gekregen voor een huidaandoening, loopt eveneens een verhoogd risico op huidkanker op en rond de bestraalde plek. Tevens is bij mensen die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, bijvoorbeeld een niertransplantatie, een toegenomen risico op huidkanker vastgesteld. Dat komt door de medicijnen die zij vanwege de transplantatie (hebben) moeten gebruiken.

Rokers ontwikkelen meer keratosen (verdikkingen van de hoornlaag van de huid) die kunnen evolueren naar huidkanker.

Net als alle soorten kanker is huidkanker niet besmettelijk. Er bestaan zeldzame vormen van erfelijke huidkanker: voor het melanoom is dat het FAMMM-syndroom; voor het basaalcelcarcinoom is dat het Naevoïd basaalcelcarcinoom-syndroom (NBCCS).