Pancreaskanker

Pancreaskanker

Wat is pancreaskanker?

Pancreaskanker of alvleesklierkanker ontstaat doordat cellen in de alvleesklier zich ongecontroleerd vermenigvuldigen en een tumor vormen. Naarmate het kwaadaardige gezwel groeit, kan het de werking van de alvleesklier verstoren, omliggende organen zoals galwegen samendrukken, bloed- en lymfevaten binnendringen, evenals de lever en andere organen in de buurt.

Uit de tumor kunnen kankercellen ontsnappen en zich in andere organen nestelen om daar uitzaaiingen of metastases te vormen. Deze metastases bestaan uit kankercellen van de alvleeskliertumor en moeten daarom worden behandeld als alvleesklierkanker.

Risicofactoren

Over de risicofactoren met betrekking tot pancreaskanker of alvleesklierkanker is weinig bekend.

Wellicht is tabak de belangrijkste risicofactor. Bij rokers wordt alvleesklierkanker dubbel zoveel vastgesteld als bij niet-rokers.

Ook obesitas, diabetes en pancreatitis of chronische ontsteking van de alvleesklier zouden het risico op alvleesklierkanker verhogen.

Preventiemaatregelen

Een gezonde levensstijl vergroot de kans op een lang en gezond leven. Maar zelfs dan is er geen absolute garantie dat je nooit kanker zal krijgen.

Om het risico op alvleesklierkanker te verminderen zijn gezonde en evenwichtige leefgewoonten aangeraden.

Voorzorgsmaatregelen:

    • niet roken
    • overgewicht vermijden
    • aan lichaamsbeweging doen: 30 à 60 minuten matige tot intensieve fysieke activiteiten per dag
    • alcoholgebruik beperken tot maximaal een glas (bier, wijn, cocktail, sterkedrank) per dag, met enkele alcoholvrije dagen per week
    • voor gezonde voeding kiezen, met veel groente en fruit, en zo weinig mogelijk verzadigde vetten en dierlijke eiwitten
    • de consumptie van rood vlees beperken en bewerkt vlees vermijden

Werknemers die aan chemicaliën worden blootgesteld, moeten de aanbevelingen en opgelegde preventieve maatregelen opvolgen.

Symptomen

De symptomen van alvleesklierkanker zijn doorgaans pas merkbaar in een gevorderd stadium van de ziekte:

    • geelzucht zonder koorts: gele verkleuring van ogen en huid, donkere urine, verkleurde ontlasting, jeuk
    • buikpijn
    • onverklaarbaar gewichtsverlies: enkele kilo’s zonder aanpassing van het voedingspatroon
    • aanhoudende spijsverteringsstoornissen, zoals verminderde eetlust, problemen met de spijsvertering, misselijkheid en diarree
    • plotse verslechtering van de algemene gezondheidstoestand, bijvoorbeeld intense vermoeidheid

Symptomen kunnen afhankelijk van de plaats en omvang van de tumor variëren.

De hierboven vermelde symptomen zijn niet specifiek voor alvleesklierkanker. Ze kunnen wijzen op andere, vaak milde, gezondheidsproblemen. Raadpleeg je arts als je een of meer van deze symptomen opmerkt.

 

Screening en diagnostiek

Pancreaskanker of alvleesklierkanker wordt niet systematisch gescreend bij de algemene bevolking.

Zijn er afwijkingen of symptomen, dan kan je arts diagnostische tests voorschrijven, bijvoorbeeld een bloedonderzoek of medische beeldvorming.

Als deze onderzoeken de aanwezigheid van kanker bevestigen, volgt een aanvullend onderzoek om de exacte aard en omvang van de ziekte te bepalen. Deze informatie is essentieel om voor de best mogelijke behandeling te kunnen kiezen.

Behandeling

Alvleesklierkanker ontwikkelt zich vaak discreet, en kan bloedvaten en andere organen binnendringen vooraleer de diagnose wordt gesteld. Dat maakt deze kanker zo risicovol.

Er zijn verschillende soorten behandelingen voor alvleesklierkanker, die afzonderlijk of in combinatie kunnen worden toegepast.

De behandelingen zijn afhankelijk van:

    • het kankertype
    • de plaats en omvang van de tumor
    • uitzaaiingen of metastases in andere organen
    • de eigenschappen en algemene gezondheidstoestand van de patiënt

De belangrijkste behandelingen:

 

Levenskwaliteit
als prioriteit

Tijdens alle stadia van de behandeling en bij het streven naar een blijvend herstel staat de levenskwaliteit van de patiënt op lange termijn voorop.

Dat geldt ook op korte en middellange termijn zodra de ziekte chronisch wordt. In het stadium van de palliatieve zorg, wanneer de ziekte niet meer onder controle te krijgen is, heeft levenskwaliteit absolute prioriteit.

In al deze gevallen zet het medisch team al zijn knowhow in om de levenskwaliteit zo goed mogelijk te bewaken.

Meer informatie over palliatieve zorg en levenseinde

Nevenwerkingen

Het doel van elke behandeling is om kankercellen te vernietigen. Helaas kunnen hierbij ook gezonde cellen worden beschadigd en bijwerkingen worden veroorzaakt. Deze bijwerkingen kunnen sterk van elkaar verschillen, afhankelijk van de behandeling en de patiënt.

We raden je aan om je arts te vragen welke nevenwerkingen je kunt verwachten en waarop je moet letten.

Afhankelijk van de soort chirurgische ingreep, zijn verschillende specifieke nevenwerkingen mogelijk:

    • lekkage van gal-, maagzuur- of alvleeskliersappen
    • problemen met het legen van de maag, misselijkheid en braken
    • te snelle overgang van voedsel van de maag naar de dunne darm
    • gebrek aan eetlust
    • slechte vetopname
    • diarree
    • suikerziekte

Meer weten over mogelijke nevenwerkingen:

Hulp bij de voeding

Pancreaskanker en de behandeling ervan beïnvloeden de eetlust, smaak en spijsvertering. Het is belangrijk om ondervoeding te vermijden, wat immers zou leiden tot ernstig gewichtsverlies. Voedingsadvies kan worden gegeven door een onco-diëtist, die is gespecialiseerd in het behandelen en adviseren van patiënten met kanker.

Na de behandeling

Follow-up na de behandeling

Na de behandeling is het van belang dat je gezondheidstoestand wordt opgevolgd. Je krijgt een persoonlijk schema van consultaties en aanvullende onderzoeken (bloedonderzoek, beeldvorming…). Die gebeuren in het begin op regelmatige basis, maar vervolgens geleidelijk minder frequent. Als er tussen twee controles nieuwe aandoeningen of symptomen optreden, is het aangeraden zo snel mogelijk je arts op de hoogte te brengen.

Genezing of remissie?

Remissie betekent een vermindering of volledige verdwijning van tekens die wijzen op de aanwezigheid van kanker. Als alle symptomen zijn verdwenen, is er sprake van volledige remissie. Dat betekent niet noodzakelijk dat de aandoening volledig en permanent voorbij is. Mogelijk hebben sommige kankercellen het overleefd en zijn ze te klein om te worden gedetecteerd. Maar ze kunnen wel het begin zijn van een toekomstige herval. Pas als er nog een extra periode is overbrugd, waarbij medische onderzoeken geen enkele afwijking of kankercel meer kunnen detecteren, is er sprake van genezing. De duur van deze periode hangt af van het kankertype.

Hoe lang moet je wachten op blijvende genezing?

Gemiddeld duurt het vijf jaar voor een kankerpatiënt die geen behandeling meer nodig heeft, genezen wordt verklaard. Maar voor sommige kankertypes kan dat al vroeger gebeuren, terwijl er in zeldzame gevallen na vijf jaar toch nog herval mogelijk is. De algemene regel is dat hoe langer een remissie duurt, hoe groter de kans wordt op blijvende genezing.

FAQ
Veelgestelde vragen

Waar vind ik erkende gespecialiseerde centra?

Om de optimale behandeling van pancreaskanker te bevorderen hebben gespecialiseerde ziekenhuizen een overeenkomst afgesloten met het RIZIV. Word je in een dergelijk erkend centrum behandeld, dan kun je een terugbetaling voor alvleesklierchirurgie krijgen. Op de website van het RIZIV vind je hierover de nodige informatie.

 

Wat kan ik doen om misselijkheid te verminderen?

Alvleesklierkanker beïnvloedt de eetlust en spijsvertering. Tips bij misselijkheid:

    • eet meerdere kleine maaltijden per dag
    • eet langzaam en kauw goed
    • vermijd vette, pittige, zware en gefrituurde gerechten
    • drink niet tijdens de maaltijd

Aarzel niet om advies te vragen aan een onco-diëtist.

 

Moet ik gescreend worden op alvleesklierkanker?

Alvleesklierkanker wordt niet systematisch gescreend bij de bevolking.

Screening op alvleesklierkanker kan wel zin hebben bij mensen met een erfelijk risico. Dat betekent dat meerdere personen uit dezelfde tak van een familie zijn getroffen door minstens een bepaalde vorm van kanker (darm-, eierstok-, borst- of huidkanker). Bijvoorbeeld: bij de moeder, een zus en een tante langs moederszijde is kanker vastgesteld. Als je vermoedt dat je tot de risicogroep behoort, vraag je arts om advies.

 

Hoe wordt een alvleesklierspecialist genoemd?

Een arts die gespecialiseerd is in de behandeling van de alvleesklier, noemt men een gastro-enteroloog of maag-darm-leverarts.