Pancreaskanker - Onderzoeken

Vroege opsporing van pancreaskanker

Er is geen systematische opsporing van deze kanker.

Diagnoseonderzoeken en beoordelen van het stadium

Er bestaat geen systematisch opsporingsprogramma voor pancreaskanker. Zijn er klachten, dan kan de arts diagnoseonderzoeken aanvragen.

Ontdekt men kanker, dan zal men proberen vast te stellen in welk stadium de tumor zich bevindt. (Lokaal of uitgebreid? Is er sprake van uitzaaiingen?) Op basis van de onderzoeksresultaten stelt men een behandelplan op.

De diagnose pancreaskanker moet altijd worden bevestigd door een microscopische analyse van de tumor. Hiervoor neemt men via een biopsie of chirurgische resectie een stukje van het tumorweefsel weg.

Om de diagnose te stellen en de omvang van de tumor te bepalen, maakt men tevens gebruik van medische beeldvorming.

Bloedonderzoek

Via een bloedtest zoekt het laboratorium naar bepaalde tumormerkers die wijzen op pancreaskanker.

Tumormerkers zijn stoffen – meestal eiwitten – die in zeer kleine hoeveelheden bij iedereen voorkomen. Bepaalde kankercellen produceren deze merkers echter in overvloed. Als de bloedtest abnormale hoeveelheden detecteert, kan dit duiden op het bestaan van een tumor. CA 19-9 is de biomerker die bij de meeste pancreaskankers in grote aantallen aanwezig is. De meting ervan in het bloed is vooral nuttig om het effect van de behandeling op te volgen.

Niet alle pancreastumoren produceren deze biomerkers. Bovendien zijn er andere medische aandoeningen die het aantal CA19-9 biomerkers kunnen verhogen. Het al dan niet aanwezig zijn van biomerkers alleen bewijst dus niet of er inderdaad sprake is van kanker en zeggen dus weinig wanneer men kanker wil opsporen. Om de diagnose te bevestigen zijn er altijd aanvullende onderzoeken nodig.

Echografie

Een echografie kan een verwijding van de galwegen of een verdachte massa in de pancreas aan het licht brengen.

Echo-endoscopie

Een echo-endoscopie combineert een echografie en een endoscopie. Aan de hand van dit onderzoek kan men de pancreas nauwkeurig onderzoeken en het nemen van een biopsie echografisch mee controleren.

Het apparaatje lijkt op een gewone endoscoop, uitgerust met een flexibele buis met aan het uiteinde een kleine camera, een lichtbron en een echografische sonde. Dit onderzoek is vaak essentieel om pancreaskanker te kunnen vaststellen.

Scan

Een scan (ook bekend als CT-scan, RX-onderzoek of computertomografie) is een volledig pijnloos radiologisch onderzoek dat schijfje per schijfje gedetailleerde beelden van de organen maakt. De technologie berust op röntgenstralen.

De scan brengt de lokale uitbreiding van de tumor in beeld, alsook de grootte, locatie en de uitbreiding van de tumor (omgeving en metastasen).

Andere onderzoeken

Soms zijn er bijkomende onderzoeken nodig om het stadium van de ziekte te bevestigen en preciseren.

In bepaalde situaties zal men na een CT-scan een MRI-scan van de pancreas maken (magnetische resonantie imaging), om een verdachte laesie of een cyste in de pancreas in kaart te brengen of de lokale en regionale uitbreiding van de tumor beter te kunnen zien. Komt de tumor bv. in contact met naburige bloedvaten of organen (maag, buikvlies, darmen…)? Het antwoord hierop kan nuttig zijn wanneer het behandelteam pancreaschirurgie overweegt.

Een andere bijkomende scan is de PET-SCAN (positron emissie tomografie). Tijdens dit onderzoek geeft men de patiënt een injectie met een licht radioactieve ‘tracer’ (18F-FDG), vergelijkbaar met suikerstof of glucose. Deze stof hecht zich aan kankerachtige of ontstoken weefsels. De tracer zendt tijdelijk straling uit, waardoor men de tracer via een PET-CT-camera in het lichaam van de patiënt kan volgen. Het onderzoek is zeer effectief wanneer men de uitbreiding van de tumor wil beoordelen en wil nagaan of er metastasen zijn (een scanner pikt deze niet altijd goed op). Een PET-scan voert men uit vóór elke operatie.