Droge of pijnlijke mond

Bij chemotherapie

Sommige cytostatica (geneesmiddelen die bij chemotherapie gebruikt worden) tasten het slijmvlies in de mond aan. Daardoor kun je last krijgen van een droog of branderig gevoel en pijnlijke plekken in en rond de mond. Wat je zelf kunt doen:

• Laat je gebit voor de behandeling door een tandarts controleren en indien nodig behandelen. Je arts of verpleegkundige kan je over mondverzorging adviseren.
• Poets de tanden na elke maaltijd en voor het slapengaan met een zachte tandenborstel en een tandpasta met fluoride. Gebruik bij pijnklachten een mentholvrije tandpasta. 
• Wees voorzichtig met floss, ragers of tandenstokers om wondjes en bloedingen te voorkomen.
• Poets regelmatig de kaakwallen met tandpasta als je een kunstgebit hebt. Borstel het kunstgebit schoon met een neutrale handzeep. Bij geïrriteerd mondslijmvlies helpt het om het kunstgebit zo veel mogelijk uit te laten.
• Spoel de mond vier tot zes keer per dag met een zoutoplossing. Kamillethee kan ook helpen.
• Smeer regelmatig de lippen in met een lippenbalsem om uitdroging tegen te gaan.
• Drink met een rietje als gewoon drinken te pijnlijk is.
• Laat warme dranken afkoelen tot kamertemperatuur.
• Ijskoude dranken/gerechten kunnen verlichting bieden, omwille van hun verdovende werking.
• Let op uw voeding qua temperatuur, scherpe kruiden, zout, zoet, zuur, koolzuurhoudende dranken, en ga na waar u de
  minste pijn bij hebt.
• Vermijd harde producten die het mondslijmvlies kunnen beschadigen.
• Room kan de smaak verzachten.
• Drink water na alles wat u eet of drinkt.

Bij radiotherapie

Bij bestraling in het hoofd-halsgebied kunnen de speekselklieren aangetast worden, wat ertoe leidt dat er minder speeksel geproduceerd wordt. Daardoor krijg je last van een droge mond. De smaakzin kan afnemen of zelfs verdwijnen en ook de reuk neemt wat af. Vaak vinden patiënten bepaalde gerechten en dranken anders of vies smaken. Een tekort aan speeksel kan een ontsteking in de mond veroorzaken, wat erg pijnlijk kan zijn. De mond spoelen of bepaalde medicijnen kunnen dit voorkomen of verhelpen. Aan het eind van de bestralingen kunnen de mond en tong pijnlijk en rauw aanvoelen. Zelfs na de behandeling kan je langdurig en soms blijvend last hebben van een droge mond. 

Bij immuuntherapie

Toediening van α-interferon en interleukine-2 kan de slijmvliezen in de mond en neus aantasten. Daardoor kun je last krijgen van een branderig gevoel en pijnlijke plekjes in en rond de mond. Het is belangrijk om de mond tijdens de behandeling goed te verzorgen (zie de raadgevingen die hierboven staan)

Tips om een droge mond te voorkomen

• Zorg voor een goede mond- en tandhygiëne.
• Kauwen stimuleert de speekselproductie.
• Kauw op friszure producten zoals komkommer, appel, tomaat, meloen.
• Drink voldoende bij het eten, en drink in kleine slokjes. Water, thee citroen, kamillethee, vruchtensap, koolzuurhoudende dranken of donker bier geven meestal een prettig gevoel.
• Drink bij een plakkerig gevoel in de mond, naast water ook yoghurt, karnemelk, tafel- en bruin bier (met mate).
• Let op je voeding qua temperatuur, scherpe kruiden, zout, zoet, zuur, koolzuurhoudende dranken.
• Neem geen te zoute bouillon of saus.
• Probeer pastagerechten, maaltijdsoepen en ragout.
• Gebruik smeuïg beleg zoals smeerkaas, roerei, paté, salade, jam of honing.
• Dip brood in melk, thee of niet te zoute bouillon.
• Vervang brood eventueel door pap, vla, (drink)yoghurt, kwark.
• Zuig op ijslolly’s (eventueel gemaakt van ongezoet fruitsap), ijsblokjes, zuurtjes, pepermunt of neem kauwgom
  (suikervrij).
• Monosodiumglutamaat (MSG) of Ve-tsin (verkrijgbaar in de (Chinese) supermarkt) toevoegen aan je gerechten, kan de speekselafscheiding verhogen.
  • Opgelet! Sommige mensen reageren allergisch op dit product, probeer het dus eerst in kleine hoeveelheid.
  • MSG bevat natrium, daarom de bloeddruk opvolgen. 
• Zorg ervoor dat je altijd iets te drinken bij de hand hebt, ook ’s nachts. In de apotheek zijn sprayflacons verkrijgbaar die je met water kunt vullen.
• Bespreek met je arts of mondhygiënist of je bevochtigingsgel en/of kunstspeeksel kunt gebruiken.

Voor meer informatie over voeding bij kanker zie rubriek Leven met kanker > Voeding en recepten.