Hormoontherapie

Hormoontherapie is een systemische behandeling van kanker. Deze werkt dus op het hele lichaam. Bij deze therapie worden bepaalde hormonen aangevallen die de kankercellen stimuleren. Ze kan alleen worden toegepast, zoals bij schildklierkanker, of in combinatie met andere behandelingen van kanker. Bij borstkanker bijvoorbeeld gaat er altijd een operatie aan vooraf.

Kanker en hormonen

Sommige soorten kanker zijn hormoonafhankelijk. Met andere woorden: de ontwikkeling ervan wordt gestimuleerd door bepaalde hormonen die van nature in ons lichaam aanwezig zijn, zoals oestrogenen of testosteron. Dat komt omdat er receptoren gevestigd zijn op de wand van sommige types kankercellen. De hormonen hechten zich vast aan die receptoren en stimuleren de ontwikkeling en de vermenigvuldiging van de kankercellen. Je kunt het vergelijken met sleutels (hormonen) op een slot (receptoren van de cel).

Welke soorten kanker zijn hormoonafhankelijk?

De meest voorkomende vormen van hormoonafhankelijke kankers zijn:

• bij vrouwen: borstkanker (meer dan twee derde), maar ook gynaecologische tumoren (eierstok-, baarmoederkanker) en schildklierkanker.
• bij mannen: prostaatkanker en schildklierkanker. Ook teelbalkanker is hormoonafhankelijk, maar dit kankertype wordt niet behandeld door hormoontherapie.

Mechanismen van hormoontherapie

De hormoontherapieën kunnen drie grote mechanismen volgen:

• toediening van zogenaamde foute hormonen (competitieve inhibitoren of remmers). Die hechten zich aan de receptoren van de kankercellen en nemen zo de plaats in van de tumorstimulerende hormonen. Het is een beetje als de verkeerde sleutel in een sleutelgat steken. Omdat de competitieve inhibitoren de hormonen verdringen, kunnen ze de kankercellen niet langer ‘voeden’.
• belemmeren van de productie van de hormonen die de tumor stimuleren. Het hormoongehalte in het lichaam daalt daardoor. Dit type van hormoontherapie wordt over het algemeen gebruikt bij vrouwen in de menopauze.
• hormoontherapie kan ook operatief zijn. In dit geval worden de klieren weggenomen die de tumorstimulerende hormonen aanmaken. De tumor kan dus niet meer ‘gevoed’ worden. Geen klieren meer = geen hormonen meer.

Bijwerkingen van de hormoontherapie

• Bij vrouwen kan de hormoontherapie symptomen veroorzaken die lijken op die van de menopauze, zoals warmteopwellingen, stramme gewrichten, spierpijn, verhoogd risico op tromboflebitis (bloedklonter in de aders), lichte stijging van het risico op baarmoederslijmvlieskanker en gewichtstoename.
• Bij mannen kan een hormoontherapie het libido ontregelen, het seksuele prestatievermogen verminderen en/of tot gewichtstoename leiden.

©Vivio