Bijwerkingen
Bijwerkingen zijn ongewenste symptomen die rechtstreeks voortvloeien uit een behandeling. In principe hebben alle behandelingen bijwerkingen, of dat nu met geneesmiddelen is of iets anders. De geneesmiddelen tegen kanker vormen daar helaas geen uitzondering op.
- Veel geneesmiddelen die in een chemotherapie gegeven worden, maken geen onderscheid tussen kankercellen en gezonde cellen. Chemotherapie is schadelijk voor alle snel vermenigvuldigende cellen: de kankercellen, maar ook de normale cellen van het beenmerg, de slijmvliezen, het haar enz.
- De cellen die zich snel vermenigvuldigen zijn extra gevoelig voor radiotherapie. Maar om de tumor te bereiken, moeten de stralen ook door gezonde weefsels (huid, organen, enz.) raken. Ze kunnen daar dus ook schade aanrichten. Voor sommige specifieke gevallen bestaan er wel technieken die de omringende weefsels meer sparen en zich alleen op de tumor richten. Dat is onder meer het geval bij tomotherapie.
Zijn de bijwerkingen tijdelijk of blijvend?
In de meeste gevallen zijn de bijwerkingen tijdelijk. Ze treden op in de dagen en weken na de therapieën en verdwijnen daarna. Maar sommige bijwerkingen blijven langer doorwerken en/of treden pas later op. Radiotherapie van de zenuwen of hersenen bijvoorbeeld kan jaren na afloop van de bestralingsbehandelingen zenuwkwalen veroorzaken. Soms kan radiotherapie ook een secundaire kanker veroorzaken, maar dat komt zelden voor.
Elke patiënt is anders
Niet alle bijwerkingen zijn voorspelbaar, want niet iedereen reageert op dezelfde manier op een behandeling. De bijwerkingen van een behandeling tegen kanker zeggen trouwens niets over de doeltreffendheid van die behandeling, ongeacht wat die bijwerkingen zijn en hoe zwaar ze zijn. Het kan heel goed zijn dat jouw behandeling je snel en zonder de minste bijwerkingen geneest. Maar het is ook mogelijk dat je vrij zware bijwerkingen krijgt zonder dat de behandeling de tumor helemaal wegkrijgt.
Kunnen bijwerkingen verzacht worden?
Tegen sommige bijwerkingen, zoals haaruitval, valt helaas niet veel te beginnen. Maar andere bijwerkingen zijn heel goed onder controle te krijgen. Dankzij aanvullende behandelingen en/of bepaalde technieken, zoals relaxatie, kunnen pijn, spijsverteringsproblemen en sommige andere bijwerkingen verzacht worden.
©Vivio
Bloedarmoede
Bloedarmoede (anemie) is een mogelijke bijwerking van de chemotherapie. Bij bloedarmoede is het hemoglobinegehalte in je bloed te laag. Hemoglobine is een soort pigment dat de rode bloedcellen hun kleur geeft. Die laatste vervoeren de zuurstof naar de verschillende organen. Een laag hemoglobinegehalte wijst vaak (maar niet altijd) op een abnormaal laag aantal rode bloedcellen.
Bloedingen en daling van het aantal bloedplaatjes
Bloedplaatjes zijn bloedcellen die het bloed helpen te stollen (verdikken) en wonden helpen te genezen, bijvoorbeeld als je aan het koken bent en je in je vinger snijdt. Als de wonde niet te diep is, zorgen de bloedplaatjes er voor dat het bloeden stopt en de wonde weer dichtgaat.
Broze huid en nagels
De behandelingen van kanker, en dan vooral de chemotherapie, stellen je lichaam danig op de proef. Ze maken geen duidelijk onderscheid tussen de tumorcellen en de andere cellen die zich van nature snel vermenigvuldigen, zoals de cellen die de huid en de nagels vernieuwen. Het gevolg is vaak dat de huid uitdroogt en gevoeliger wordt. Ook de nagels zien af. Ze breken gemakkelijker af, groeien niet zo snel terug en worden soms zacht of donkerder van kleur of splijten.
Constipatie en diarree
Constipatie en diarree zijn problemen van de darmtransit. Deze vervelende bijwerkingen komen vaak voor, maar de oorzaken kunnen heel divers zijn. Ze kunnen bijvoorbeeld te wijten zijn aan de behandelingen, de veranderingen in de voeding of gewoon aan de stress.
Er is sprake van constipatie als je minder dan drie keer per week naar het toilet moet.
Haaruitval (wimpers en wenkbrauwen)
Kanker en seksualiteit
Minder eetlust
Kort voor of na de start van de behandelingen kun je soms minder of helemaal geen zin hebben in eten. Die verminderde eetlust kan een bijwerking zijn van de behandelingen tegen kanker, maar kan ook te maken hebben met angst, zorgen, pijn enz.
Misselijkheid en braken
Misselijkheid en braken zijn bijwerkingen van bepaalde behandelingen tegen kanker. Het braken treedt vaak een of twee dagen na de chemokuur of de bestralingssessie op. Ook door stress voor de behandeling kun je braken. Misselijkheid kan wel langer duren.
Mondproblemen
Een afkeer voor gerechten die je anders lekker vindt, zin in andere die je vroeger niet lustte, geneesmiddelen met een rare nasmaak, eetwaren met een onaangename zure bijsmaak. Je smaak- en geurzin veranderen als je kanker hebt. Wetenschappers weten helaas niet hoe dat komt.
Pijn
De behandelingen tegen kanker doen je op zich geen pijn. Radiotherapie wordt bijvoorbeeld vaak bij botuitzaaiingen gebruikt om de pijn te verlichten. Het zijn de bijwerkingen van de therapieën en de ziekte zelf die pijn veroorzaken.
Risico op infecties
Je afweersysteem bestaat uit witte bloedcellen die je beschermen tegen lichaamsvreemde stoffen, zoals virussen, bacteriën of schimmels. Sommige behandelingen van kanker hebben als bijwerking dat ze je afweersysteem verzwakken en het aantal witte bloedcellen doen dalen. Dat fenomeen wordt neutropenie genoemd.
Vruchtbaarheid en steriliteit
Sommige vormen van chemo en sommige radiotherapieën die het bekkengebied bestralen, kunnen vruchtbaarheidsproblemen geven. Gelukkig bestaat ertoch een hele reeks technieken die je kunnen helpen om later toch kinderen te krijgen.
Vermoeidheid
Vermoeidheid is een van de meest voorkomende bijwerkingen van kanker. Ze valt minder op dan bijvoorbeeld haaruitval, maar is wel heel vervelend. Ongeveer 60 tot 90% van de patiënten kampt ermee, soms nog maanden na afloop van de therapieën.
Andere bijwerkingen
Er zijn nog andere bijwerkingen bij een behandeling van kanker. Ze komen vooral voor in de behandelde zone:
-
Hoest
-
Gehoorproblemen
-
Kleine zweertjes in de mond
-
Slikproblemen
-
...
