Infecties en vaccinatie

Kanker is geen besmettelijke ziekte. Toch spelen virussen een rol bij de ontwikkeling van bepaalde gezwellen.

Kankers veroorzaakt door virale infecties

Wanneer een virus ons lichaam binnen komt, zijn er twee mogelijke pistes:

• ons afweersysteem bestrijdt het virus succesvol, de persoon zal helemaal genezen en er blijft geen virus over in het lichaam. In dit geval is er nooit een risico op kanker.
• ons afweersysteem kan de infectie niet genezen, het virus zal zich chronisch in bepaalde cellen vestigen, we noemen het dan een chronische infectie. Een dergelijke chronische infectie kan in bepaalde gevallen leiden tot kanker. Dat is oa. het geval bij bepaalde levervirussen, en het humaan papilloma virus (HPV). Als je je laat vaccineren tegen die virussen, verkleint de kans op een chronische infectie, daardoor verlaagd ook de kans op de kanker in kwestie.

Sommige bacteriën spelen ook een rol in een kankerproces. Zo wordt een besmetting met Heliobacter Pylori in verband gebracht met hoger risico op maagkanker. Des te meer bij mensen die veel zout eten.

HPV

Het Humaan Papilloma Virus (HPV) is een familie virussen met meer dan honderd verschillende varianten. De gevolgen van een infectie kunnen, naar gelang het type HPV, variëren van genitale wratten tot kankers. Meer dan 99 procent van alle baarmoederhalskankers worden veroorzaakt door een chronische infectie met HPV’s.

HPV’s zijn bijzonder besmettelijk. Naar schatting komt tot 80 procent van de seksueel actieve mannen en vrouwen op een moment in zijn of haar leven een of meerdere keren in aanraking met een HPV.

Het vaccin tegen humane papillomavirussen (HPV) geeft voor ongeveer 70 % bescherming tegen baarmoederhalskanker.

Leidt een HPV-infectie altijd tot kanker?

Nee, meestal leidt de infectie niet tot kanker, want het lichaam elimineert een infectie met HPV meestal na 6 à 18 maand. In dit geval is er dus geen enkel bijzonder risico op kanker. Enkel een chronische infectie met bepaalde types HPV (voornamelijk HPV 16 en 18) kan op erg lange termijn baarmoederhalskanker veroorzaken.

Een aanhoudende infectie manifesteert zich eerst in precancereuze letsels, ook gekend als CIN (cervicale intra-epitheliale neoplasie). Dit is nog geen kanker. Zelfs als er precancereuze letsels optreden, kan het lichaam het virus vaak alsnog uitschakelen.

Zonder behandeling kan CIN evolueren naar baarmoederhalskanker. Vandaar het belang van regelmatige uitstrijkjes – om de 3 jaar tussen de 25 en 65 jaar als er geen afwijkingen gevonden worden – om eventuele afwijkingen op te sporen. Regelmatige controles laten toe eventuele afwijkingen te ontdekken voor ze ontaarden in kanker.

Vandaag weten we dat een chronische besmetting met HPV ook op andere plekken van het lichaam kan voorkomen, en daar dan kanker kan veroorzaken, zoals in de mond, de keel of het rectum. 

Kan besmetting met HPV voorkomen worden?

Vrijen met condoom kan HPV besmetting niet voorkomen. Infecties worden ook regelmatig overgedragen via de hand en de mond.

De beste bescherming tegen HPV is daarom vaccinatie vóór er besmetting is. Naar schatting loopt bijna 80 procent van de seksueel actieve bevolking een besmetting met het virus op. Vandaar dat jonge meisjes zich best laten vaccineren vóór hun eerste seksuele betrekking. De inenting tegen baarmoederhalskanker is in Vlaanderen sinds het schooljaar 2010-2011 gratis in het eerste jaar secundair.

Vaccinatie is belangrijk, maar beschermt echter niet tegen alle HPV-types (wel tegen 70 à 80 procent). Uitstrijkjes blijven dus nodig, bovenop de vaccinatie.

Publicatie: baarmoederhalskanker en vaccinatie

Hepatitis B en C

Hepatitis is een leverontsteking. Is die leverontsteking het gevolg van een virus, dan is er sprake van virale hepatitis. Afhankelijk van het virus gaat het over hepatitis A, B, C, D of E. We horen echter vooral en vaker spreken over hepatitis B en C: deze zijn zowel ernstiger als frequenter op wereldschaal.

Als het afweersysteem de infectie niet kan genezen en het virus aanwezig blijft in het lichaam, spreken we over chronische hepatitis. Deze kan op lange termijn naar levercirrose evolueren, en die cirrose kan op zijn beurt in leverkanker ontaarden.

Tegen hepatitis B bestaat een zeer doeltreffend vaccin, waardoor en geen chronische infectie kan optreden, en leverkanker dus voorkomen kan worden.