Kankers bij mensen met hiv of aids

Hiv- en aidspatiënten krijgen vaker te maken met volgende kankers:

• Kaposisarcoom (kanker van de bloedvaten van de huid en van de slijmvliezen van de mond, neus en anus)
• lymfomen (kanker van het lymfestelsel)
• baarmoederhalskanker
• longkanker
• leverkanker

Heb je hiv of aids, dan moet er bij je behandeling tegen kanker rekening gehouden worden met je immuunsysteem en je aantal witte bloedcellen. De behandeling kan bestaan uit een operatie, bestraling en/of chemotherapie. Een chemotherapie kan het immuunsysteem verzwakken en moet dus met bijzondere voorzorgen gebeuren. Het is heel belangrijk om de oncoloog in te lichten over nieuwe hiv-symptomen of behandelingen bij de aanvang van een behandeling tegen kanker. Dit kan helpen om het risico op infecties te beperken, en zo andere medische aandoeningen te vermijden.

Aidsdefiniërende kankers

Bij hiv-positieve mensen geeft de diagnose van bepaalde kankers aan dat de infectie met hiv naar aids geëvolueerd is: kaposisarcoom, non-Hodgkinlymfoom en invasieve baarmoederhalskanker. Deze zogenoemde aidsdefiniërende kankers zijn het gevolg van virussen, andere dan het hiv-virus. 

• Het Humaan Herpesvirus 8 ligt aan de basis van Kaposisarcoom.
• Het Epstein-Barr virus veroorzaakt bepaalde types van Hodgkin- en non-Hodgkinlymfoom.
• Het bekendere Humaan Papillomavirus (HPV) kan onder meer baarmoederhalskanker veroorzaken. 

Deze drie kankers krijgen enkel de naam ‘aidsdefiniërend’ wanneer ze voorkomen bij mensen die leven met een hiv-infectie. Mensen die het hiv-virus niet in zich dragen, kunnen deze kankers ook ontwikkelen zonder dat er enig verband is met hiv of aids.

Waarom hebben hiv- en aidspatiënten een hoger risico op kanker?

Het hiv-virus is geen directe oorzaak van kanker. Het geeft de ziekte wel meer kans. Een infectie met het hiv-virus verzwakt namelijk het immuunsysteem. Het organisme kan dan minder goed kankercellen vernietigen en minder goed infecties bestrijden die kanker kunnen veroorzaken. Statistieken tonen aan dat infecties met virussen die kanker kunnen veroorzaken, vaker voorkomen bij mensen met hiv. Ander cijfermateriaal geeft aan dat de levenswijze van mensen met hiv vaak meer risicofactoren inhoudt. Seropositieve mensen roken en drinken doorgaans vaker dan gemiddeld en dat weegt zwaarder door omwille van hun verzwakte immuunsysteem. Hiv-patiënten hebben al een verhoogd risico op long- en leverkanker. Roken en te veel drinken zijn dus zeker te vermijden!

Wat hiv-patiënten kunnen doen om het risico op kanker te beperken

Patiënten die een voorgeschreven behandeling met HAART (Hoog Actieve Anti Retrovirale Therapie) – een therapie die het hiv-virus onderdrukt maar niet kan vernietigen – volgen, verminderen het risico op kanker. Als ze al kanker hebben, verbetert de HAART hun algemene overleving. 

Roken is kankerverwekkend, of je met hiv geïnfecteerd bent of niet. Maar met een hiv-infectie verhoogt het risico op longkanker 3 tot 4 keer. Hetzelfde geldt voor alcohol: te veel is ongezond voor iedereen, maar eenzelfde teveel geeft hiv-positieve personen veel meer kans op leverkanker dan hiv-negatieven met hetzelfde gedrag.

Vrouwen die leven met hiv zijn vatbaarder voor baarmoederhalskanker. Deze kanker kan doeltreffend opgespoord worden met uitstrijkjes, en een tijdige ontdekking verbetert de prognose van mensen met kanker. Praat erover met je arts!

Hiv en opsporingsprogramma’s voor kanker

Volgens het Amerikaanse National Cancer Institute zijn de meeste screeningsrichtlijnen – een ‘screening’ is een massale opsporing van een bepaald soort kanker onder de bevolking – geschikt voor mensen die leven met hiv. Er moet wel rekening mee gehouden worden dat aids over het algemeen op jongere leeftijd verschijnt dan de meeste kankers. Het is dus belangrijk dat mensen die leven met hiv of aids, ook jongeren, met hun behandelende arts praten over de verschillende mogelijkheden voor individuele opsporing.