Pesticiden en kanker: conclusies en aanbevelingen

Het geringe aantal studies en de tegenstrijdige resultaten van de verschillende onderzoeken laten geen formele besluiten toe. Zo kan bijvoorbeeld de ‘vertraging’ tussen het begin van blootstelling en de uiteindelijke symptomen of diagnose van kanker 15 à 20 jaar duren, waardoor het oorzakelijke verband nog moeilijk te achterhalen is. Bovendien vormen pesticiden een uiterst heterogene groep door de grote diversiteit van de gebruikte producten. Ook de individuele gevoeligheid kan de resultaten sterk beïnvloeden.

We mogen evenmin uit het oog verliezen dat de gegevens ontbreken over een mogelijke gecombineerde werking van pesticiden. Sommige studies laten wel vermoeden dat het ene pesticide het andere kan versterken. De wetenschap beschikt op dit ogenblik niet over voldoende gegevens om het risico van een jarenlange blootstelling aan lage doses pesticiden correct in te schatten.

De cocktail van stoffen waaraan we worden blootgesteld, maakt van deze materie een uiterst complexe zaak. Die complexiteit mag echter geen excuus zijn. Voorzichtigheid blijft geboden. In deze context dringen meerdere maatregelen zich op:

• De gevaarlijkste pesticiden moeten verboden worden. Dit zijn de uiterst toxische stoffen die tot kanker of andere aandoeningen kunnen leiden.
• De gezondheid van de kinderen moet veilig gesteld worden door de concentratie pesticiden in scholen, woningen en bepaalde voedingsmiddelen terug te dringen.
• De wetgeving op de productie en het gebruik van pesticiden moet strenger worden.
• Landbouwers en andere beroepsgroepen moeten geïnformeerd worden over de mogelijke voorzorgsmaatregelen bij het gebruik of de verspreiding van pesticiden. 
• Alternatieve technieken die minder schadelijk zijn, hebben een duwtje in de rug nodig.
• Epidemiologische studies die de rol van pesticiden bij de ontwikkeling van bepaalde kankers analyseren, moeten verdergezet worden.

Nuttige adressen

• WWF International Policy Unit Resource Consumption and Pollution Programme Peter Hurst Avenue du Mont Blanc; 1196 Gland - Switzerland
• Pesticiden Action Network, Provooststraat 131, 1050 Brussel
• ISSP - Louis Pasteur Sectie Toxicologie J. Wystmanstraat 14, 1050 Brussel