Getuigenis: Delphine en An-Sofie
Foto: An-Sofie, links, en Delphine, rechts.
Hoe werd jullie melanoom ontdekt?
An-Sofie (AS): ik had een bolletje op mijn schouder. Niet groter dan een puist. Eerst dacht ik dat het een wrat was of zo, het leek niet op een moedervlek.
Dat moment waarop ik doorhad dat er meer aan de hand was, zal ik niet snel vergeten. Ik zat in Texas en reed veel met de auto. Ik herinner me nog heel goed dat ik voortdurend naar dat bolletje zat te kijken in de achteruitkijkspiegel. De prachtige landschappen gleden aan me voorbij. Van zodra ik aan dat bolletje prutste, begon het te bloeden.
Ik maakte me zorgen. Dus besloot ik om naar de apotheek te gaan. Die raadde me met klem aan om naar de dokter te gaan. Ongeveer twee maand later viel de diagnose: een uitgezaaid melanoom. Iedereen dacht dat ik er te jong voor was.
Delphine (D): Bij mij ongeveer net zo, alleen was ik al wat meer op mijn hoede omdat mijn grootvader niet zo lang geleden overleed aan een melanoom. Ik ontdekte een vlekje op mijn arm en was niet zeker of dat er al was. Het was net zoals bij An-Sofie niet groter dan een puist, maar er zat een korstje op. Ik dacht eerst dat de dermatoloog me zou uitlachen, maar ben uit voorzorg toch maar gegaan. Zij liet het een weekje later wegsnijden en stuurde het voor de zekerheid op naar het labo. Nog een weekje later kreeg ik mijn diagnose. Ook een melanoom, gelukkig nog niet uitgezaaid omdat ik er op tijd bij was.
Hadden jullie de gewoonte van blootstelling aan de zon?
AS: Ik ben fotograaf van beroep en de twee jaar voor mijn melanoom reisde ik enorm veel, door landen waar de zon veel te fel is voor onze lichte huid. Ik hield ook echt van zonnen en bruin zijn. Ik ging trouwens ook onder de zonnebank in België rond mijn 18e. Ik besefte toen helemaal niet dat ik mijn gezondheid op het spel zette. Ik wou gewoon “mooi” bruin zijn.
D: In mijn gezin ben ik altijd “de bleke” geweest. De rest is wat donkerder van teint. Maar ik wou natuurlijk ook mooi bruin zijn, net als hen. Dus stelde ik me bloot zonder na te denken. Ik verbrandde een aantal keer. Tussen mijn 15 en mijn 18 ging ik regelmatig naar de zonnebank, samen met mijn zus. Die heeft dus een ander huidtype (zie kader) dan ik, en toch mocht ik er even lang onder. Maar geen van beiden hadden we enig benul van de risico’s en mogelijke gevolgen ... Ik verbrandde soms door die lange kuren. Ooit trouwens zo erg, dat ik me niet durfde omkleden bij de les lichamelijke opvoeding. Uit pijn maar ook uit schaamte.
Echte richtlijnen in verband met mijn jonge leeftijd of lichte huidtype kreeg ik nooit. Ze lieten me gewoon toe, terwijl ik vandaag zou geweigerd moeten worden, zowel door mijn huidtype (beide dames zijn huidtype 1, red.) als door mijn jonge leeftijd (Delphine was toen onder de 18 en dan mag je niet onder de zonnebank, red). Of dat altijd gebeurt, weet ik niet.
Foto: “Ze snijden tot 5 cm rond dat vlekje weg.”
Heeft jullie verhaal het zongedrag van je omgeving beïnvloed?
AS: Nog véél te weinig. Ik heb echt het gevoel dat je zelf zoiets meegemaakt moet hebben vooraleer je voorzichtig wordt! Zelfs in mijn omgeving, de mensen die weten dat ik een melanoom opliep op mijn 25e, zijn ze niet voorzichtig: het zonnetje komt uit en hop, ze zetten zich erin om zoveel mogelijk stralen op te slorpen. Doe een keer normaal, denk ik dan. Het maakt me soms echt kwaad! Mijn moeder doet flink haar best, maar ook zij ligt eigenlijk nog te veel in de zon.
D: Inderdaad. Ik was net op skivakantie met een aantal vrienden. Van zodra de zon verscheen, wou iedereen “een kleurtje pakken”. Ik was de enige die zich naar behoren insmeerde. Ook de enige die niet gebruind terug kwam, dat viel echt op. Maar ik was beschermd en de rest niet. De mensen weten nog steeds niet dat ze hun gezondheid op het spel zetten voor een cosmetisch effect. Ik waarschuw mijn vrienden heel veel, maar voel me daar niet altijd goed bij.
AS: Ja! Ik doe het ook en voel me te vaak als “de seut” die weer daar is met “haar verhaal”. Maar uiteindelijk wil ik gewoon dat ze zichzelf beschermen!
Hoe gaan jullie nu om met de zon?
D: De dermatoloog vertelde me dat ik me “niet in de kelder moest opsluiten of zo” maar me wel altijd moet beschermen. Uit de zon blijven op de heetste uren van de dag, altijd voldoende crème smeren ... Als ik naar zonnige landen op vakantie ga, moet ik beschermende kledij dragen. Ik ben trouwens nog steeds op zoek naar mooie beschermende kledij (lacht).
AS: ik moest kort na mijn ziekte voor het werk naar de Caraïben. Ik liep er 10 dagen rond in een wetsuit en met een grote zonnehoed. Gelukkig wisten mijn collega’s alles over mijn kanker en hebben ze me veel gesteund. Maar de zon was daar zo sterk en ik moest continu in en uit het water. Ik wou echt geen enkel risico lopen.
Maar mijn melanoom heeft veel meer invloed gehad dan enkel op mijn zonnen. Ik heb 6 maand als een non geleefd, super gezond, geen alcohol meer ... Ik wou gewoon zelf mijn lot in handen kunnen nemen, want ik voelde me een beetje machteloos.
D: ik ben mezelf ook helemaal in vraag gaan stellen na dat melanoom. Waarom ik kreeg ik dat? Lag het aan mijn voeding? Was ik niet sportief genoeg? Nu weet ik dat ik wat gevoeliger ben door mijn bleke huid en de voorgeschiedenis in mijn familie, maar het is nog steeds eng.
Hoe kunnen we mensen overtuigen om zich te beschermen?
D: Dat is een moeilijke, de mode van het bruin zijn, zit zo diep ... We moeten erover blijven praten, denk ik. Hoe meer we dat doen, hoe meer mensen gaan beseffen dat je je gezondheid niet op het spel moet zetten om er zogezegd beter uit te zien. Trouwens, je huid gaat er veel sneller oud uit zien wanneer je teveel zont. Maar gelukkig is gezond leven tegenwoordig steeds hipper aan het worden. Mensen doen meer aan sport, eten gezonder ... hopelijk zullen we als maatschappij langzaamaan beseffen dat een natuurlijke teint eigenlijk een gezonde teint is, en hopelijk komt die trend daardoor opnieuw in de mode. Er zijn toch al heel wat “porseleinen” modellen?
AS: Ja, de mentaliteit moet echt veranderen. Mensen denken nog te vaak; “mij gaat het niet overkomen.” We moeten tonen dat het géén ver-van-je-bed-show is. Maar zelfs onze vrienden, die toch van dichtbij hebben ondervonden dat melanomen een realiteit zijn, beseffen nog niet dat bruin zijn niet hetzelfde is als gezond zijn. Het zal niet vandaag op morgen gebeuren. Maar Delphine en ik, wij gaan er alvast langer jong uitzien omdat we ons zo goed beschermen (lacht)!
Wat is een “huidtype”? De indeling per huidtype gebeurt op basis van de reactie van de huid op de zon, de mate van verbranding en van bruining. Je huidtype is erfelijk bepaald en verandert niet meer. Ook niet door vaker of langer in de zon te blijven. Op basis van de gevoeligheid van de huid kunnen we zes huidtypes onderscheiden. Huidtype 1, 2 en 3 zijn het gevoeligst voor ultraviolette straling. Ongeveer 40 % van de Belgen heeft huidtype 1 of 2. Bepaal jouw huidtype.
