Cannabis en kanker

Er zijn twee aspecten die belangrijk zijn als het gaat over cannabis en kanker: 

• Veroorzaakt het gebruik van cannabis kanker?
• Kan cannabis gebruikt worden in de behandeling van kanker?

Hieronder worden beide thema’s toegelicht, nadat we een korte inleiding over cannabis geven.

Inleiding

Er zitten verschillende plantaardige cannabinoïden in cannabis, de meest gekende zijn:

• Tetrahydrocannabinol (THC) 
• Cannabidiol (CBD)

Naast de plantaardige cannabinoïden zitten er natuurlijk nog heel wat andere stoffen in cannabis (waarvan een aantal gevaarlijk zijn).

Cannabinoïden kunnen binden aan cannabinoïde receptoren (waarvan er twee types gekend zijn, die we CB1 en CB2 noemen). Een receptor kun je je voorstellen als een slot op een cel: als je de juiste sleutel hebt (een cannabinoïde), dan kun je het slot (de cannabinoïde receptor) openmaken. Het gevolg daarvan is dat de cel over gaat tot een bepaalde actie, in het geval van cannabinoïden is die actie o.a. een soort van roes creëren.

Het lijkt misschien wat vreemd dat ons lichaam receptoren heeft voor een stof als cannabis. Het blijkt echter dat het lichaam zelf cannabinoïden aanmaakt. Het lichaam maakt echter geen THC of CBD, het lichaamseigen cannabinoïde heet anandamide. Anandamide heeft in ons lichaam een aantal effecten (die minder sterk zijn dan bij plantaardige cannabinoïden), het verhoogt bv het gevoel van honger, verlaagt het gevoel van pijn, maakt het moeilijker om iets te herinneren en geeft een algemeen gevoel van welbevinden.

De plantaardige cannabinoïden in cannabis bootsen de werking van anandamide na, en meestal op een hevigere manier. De gevolgen zijn o.a. een roes, problemen om je iets te herinneren, en een sterk toegenomen eetlust.

Veroorzaakt het gebruik van cannabis kanker?

Dat hangt af van de manier waarop je cannabis gebruikt: als je het rookt, dan is het antwoord “ja”. Als je het via verdamping gebruikt, dan is het antwoord “nee”. Een bijkomend probleem in geval het gaat om cannabis die is aangekocht op straat of in een coffeeshops, is dat je niet zeker weet of er naast de cannabis nog gevaarlijke stoffen zijn toegevoegd. 

Roken van cannabis

De cannabinoïden zelf zijn niet kankerverwekkend* (hoewel langdurig gebruik vele andere schadelijke gevolgen kan hebben) maar als je cannabis als een sigaret rookt, komen verschillende schadelijke stoffen vrij omdat er verbranding plaatsvindt. 

Bij elke verbranding van plantaardig materiaal komen kankerverwekkende stoffen vrij, en dat is bij cannabis niet anders. Cannabisrook bevat daardoor veel van dezelfde kankerverwekkende stoffen die je ook in tabaksrook vindt (aromatische koolwaterstoffen, nitrosamines, aldehydes,…). Die stoffen komen via de mond, de keel en de longen in het lichaam terecht, waar ze schade aanrichten. 

Dat er een kankerverwekkend effect is staat dus vast, maar de grootte van de kans dat cannabis roken leidt tot kanker hangt vooral af van hoe vaak je het rookt, hoeveel, gedurende hoeveel jaren enz.

*toch lijkt hierop een uitzondering te bestaan, bij het synthetische cannabinoïde methandamide werd aangetoond dat het de groei van longkankercellen versterkt.

Verdampen van cannabis

Als je cannabis niet verbrandt, maar de plant verwarmt en dan de damp inademt, is er geen kankerverwekkend effect (hoewel langdurig gebruik andere schadelijke gevolgen kan hebben). 

Als cannabis een medische toepassing heeft (zie onder) dan wordt daarom liefst een verdamper gebruikt. Het verdampen van de plant belet het vrijkomen van teer en andere kankerverwekkende stoffen. Daarom is verdampen een van de weinige toedieningsmethodes die medisch ondersteund worden. 

Let er wel op dat je niet CDB/THC olie gaat verdampen, want daar zijn die apparaten niet voor bedoeld, en dat kan heel gevaarlijk zijn.

Zoekt u meer informatie over de toxiciteit van cannabis? Wilt u weten hoe u kunt stoppen met uw cannabisgebruik, of u wilt uw gebruik veranderen? Neem dan contact met het VAD.

Kan cannabis gebruikt worden in de behandeling van kanker?

Het is belangrijk te begrijpen dat cannabis bij kanker momenteel alleen gebruikt kan worden als ondersteunende behandeling: misselijkheid bestrijden, eetlust verhogen, en eventueel pijn bestrijden. Cannabis kan niet voor de curatieve (genezende) behandeling van de kanker gebruikt worden omdat nooit bewezen is dat het kanker geneest bij mensen. We bespreken die twee daarom apart.

Ondersteunende behandeling

Tetrahydrocannabinol (THC), de belangrijkste roesopwekkende stof in cannabis, kan gebruikt worden om de levenskwaliteit van de patiënt te verbeteren (verminderen van pijn, verhogen van eetlust, verminderen van misselijkheid,…). Daarvoor kan THC in gezuiverde vorm (olie) worden gebruikt, maar ook hier is die olie niet bedoeld voor verdamping. Door deze olie oraal in te nemen worden de schadelijke effecten van verbranding vermeden (hoewel gebruik andere schadelijke gevolgen kan hebben).

Curatieve behandeling

Hoewel cannabis momenteel niet kan worden gebruikt om kanker te genezen (omdat niet bewezen is dat het bij mensen werkt), wordt er onderzoek gedaan om te kijken of bepaalde stoffen uit cannabis in de toekomst wel daarvoor gebruikt kunnen worden. 

Er zijn een aantal bemoedigde resultaten van studies die zich bezig hielden met dieren of cellen in het laboratorium. In die studies werd een tumor remmend effect van THC gevonden (ook voor een aantal andere synthetische en natuurlijke cannabinoïden) op bepaalde kankertypes. Dat effect komt tot stand door het bevorderen van apoptose van kankercellen.

Echter, die resultaten leveren geen bewijs dat je cannabis bij mensen kunt gebruiken om kanker te genezen. We concluderen vooral dat er meer en grotere klinische studies nodig zijn bij mensen, en we momenteel dus cannabis niet kunnen gebruiken om kanker te genezen.