Prijsverhoging vermindert tabaksgebruik

Stichting tegen Kanker pleit voor een forse prijsstijging – met 10 % – voor tabaksproducten, omdat daardoor de consumptie met ongeveer 4 % zal verminderen. Bovendien zouden we het belastingverschil tussen sigaretten en roltabak verminderd willen zien. Dit kan door de belastingen voor roltabak sneller op te trekken. Ongeveer een derde van de rokers in België rookt roltabak.

Prijs is bepalende factor

Als tabak fors in prijs stijgt, haken sommigen af of ze beginnen er niet aan. Dit geldt vooral voor jongeren en kansarmen. De prijs is altijd al een bepalende factor geweest. Een prijsverhoging is volgens de Wereldbank zelfs de meest doeltreffende ontradende maatregel.

Lange tijd is de Belgische regering een voorstander gebleken van kleine, gespreide prijsverhogingen, die de fiscale inkomsten gunstig beïnvloeden. Pas sinds de discussies in het kader van de taxshift in 2015 is er meer oor naar onze vraag om de prijs van tabaksproducten, en vooral die van roltabak, fors op te trekken. De opeenvolgende prijsstijgingen van de laatste tien jaar hebben geen invloed gehad op het tabaksgebruik. Vanuit het standpunt van de volksgezondheid is een eenmalige, forse prijsverhoging beter dan verschillende kleine prijsverhogingen.

Belgen voorstander van hogere belasting op tabak

Een hogere belasting op tabaksproducten is een van de weinige belastingverhogingen die op begrip van de bevolking kan rekenen. Volgens een enquête bij 3000 personen – in 2022 uitgevoerd door IPSOS in opdracht van onze Stichting – blijkt dat 54 % van de Belgen voorstander is dat de prijs van een pakje sigaretten omhoog moet en dat roltabak even duur zou moeten worden als een pakje sigaretten.

Geen verband tussen prijs en smokkel

Een vaak gehoord argument tegen een belastingverhoging is de vrees dat dit zal leiden tot meer grensaankopen en tot meer smokkel. Nochtans wordt dit verband nergens aangetoond. Op wereldschaal bekeken komt smokkel zelfs meer voor in landen met lage prijzen dan in landen met hoge prijzen. 

Smokkel gebeurt meestal op heel grote schaal. Containers met soms 10 miljoen sigaretten verdwijnen tijdens import- of exporttransacties. Sigarettensmokkel is een complex fenomeen.

Verschillende factoren spelen een rol bij smokkel: 

• doeltreffendheid van de controle door douane en politie
• corruptiegraad van een land
• aanwezigheid van criminele organisaties
• rol van de tabaksindustrie,…