Neutrale verpakking maakt roken minder aantrekkelijk

Sigarettenfabrikanten hebben er alle belang bij dat we met z’n allen al op jonge leeftijd beginnen te roken. Hoe meer zielen, hoe meer winst, denken ze. Ze beseffen bovendien heel goed dat bijna alle beginnende rokers ook blijven roken. Daarom richten ze hun pijlen in de eerste plaats op het gevoelige jonge volkje. Diane Burrow van R.J. Reynolds Tobacco Company (1984) zegt het zo: “Als jongvolwassenen niet roken, zal de industrie in elkaar storten, net zoals een laag geboortecijfer leidt tot de ondergang van een bevolking.”

Jongeren als eerste mikpunt

Jongeren zijn een gevoelige en dus kwetsbare doelgroep. De tabaksindustrie benadert hen met doordachte en doelgerichte marketingstrategieën:

• Met modieuze kledingmerken of bruisende sportevenementen worden jongeren om de tuin geleid.
• Het sigarettenpakje spreekt qua design de taal van de jongere. Verleiden is de boodschap.
• De industrie probeert de sigaret te associëren met het (begeerlijke) leven van sterren, met de bedoeling hun product even begeerlijk te maken.
• De bedoeling is altijd: jongeren over de streep trekken.

Saaie verpakking, saaie inhoud

Een identieke neutrale verpakking voor alle tabaksmerken heeft een afradend effect op jongeren. Dit is de belangrijkste conclusie van een onderzoek uitgevoerd aan de Universiteit Antwerpen in opdracht van Stichting tegen Kanker. Verder blijkt dat de rol van de neutrale verpakking als reclamemedium sterk afneemt, dat de gezondheidsboodschap meer opvalt, en dat het pakje als saai en onbetrouwbaar wordt gezien. Een hele reeks studies uit verschillende landen en met verschillende onderzoeksmethodes komen allen tot dezelfde conclusie: neutrale pakjes maken roken minder aantrekkelijk. 

Een jonge deelnemer aan het onderzoek van de Universiteit van Antwerpen stelde het zo: “Je ziet het staan en kijkt er gewoon over. Het valt niet op in de winkel omdat het gewoon wit is en er is niets mee gedaan: de verpakking is saai, dus ook de sigaretten.”

Pleidooi voor neutrale verpakking

Stichting tegen Kanker pleitte sinds 2011 voor een verplichte invoering van neutrale verpakkingen voor tabaksproducten. Zulke verpakkingen dragen geen merklogo’s of kleuren, enkel de wettelijk verplichte informatie en een uniforme merknaam. 

Helaas was sinds het Europees verbod op tabaksreclame het sigarettenpakje de reclamedrager bij uitstek geworden. De tabakslobby slaagt er zo in hun producten als trendy, chique, verleidelijk,… voor te stellen. Ze doen dit via allerlei kleuren, een sprekend design, commerciële foto’s,… Jongeren worden daardoor beïnvloed, zo blijkt uit onderzoek. Het standpunt van Stichting tegen Kanker is klaar en duidelijk: neutrale verpakkingen zijn een hele stap vooruit in de strijd tegen het roken.

Tabaksfabrikanten gaan naar de rechtbank

De tabaksfabrikanten vragen schadeclaims wanneer landen neutrale pakjes willen doordrukken. Zij argumenteren dat neutrale pakjes een inbreuk op hun intellectuele eigendomsrecht zouden zijn, maar tot nu toe kregen ze telkens nul op het rekest. Rechters oordelen dat een schadeclaim voor een product dat een ziekte-epidemie veroorzaakt niet aan de orde is. Waarom zou een overheid die opdraait voor de gezondheidskosten een bedrijf vergoeden dat wetens en willens ziektes veroorzaakt?

Neutrale pakjes zijn niet zo neutraal

Misschien is de Nederlandse vertaling van de term “plain packaging” ongelukkig gekozen. Gestandaardiseerde uniforme verpakking dekt beter de lading. Neutrale pakjes zijn immers niet neutraal. Ze behouden in het groot de choquerende gezondheidsboodschappen. Maar bovenal zeggen ze aan de tabaksindustrie dat het genoeg is geweest. Een op de twee rokers sterft aan zijn tabaksverslaving. Tabaksrook bevat meer dan 70 stoffen die kanker veroorzaken. Laat ons dus ophouden te doen alsof dit een normale bedrijfstak is zoals alle andere.  Neutraliteit is geen optie meer! 

Wat heeft onze overheid al gedaan en wat moet er verder nog gebeuren?

In 2019 heeft de federale regering beslist om in ons land gestandaardiseerde uniforme tabaksverpakkingen te verplichten. Vanaf 1 januari 2020 mogen tabaksbedrijven enkel nog neutrale pakjes op de markt brengen. Voor de kleinhandelaars is er een overgangsperiode voorzien tot 1 januari 2021. 

Onze campagnes voor neutrale sigarettenpakjes

Stichting tegen Kanker lobbyt al enkele jaren voor neutrale pakjes omdat deze minder aantrekkelijk zijn voor jongeren. Natuurlijk is de tabaksindustrie tegen zulke pakjes. Een van de argumenten die ze gebruiken is het voorwendsel dat neutrale pakjes namaak in de hand zouden werken. De Stichting ging in de tegenaanval met een ophefmakend filmpje.

>> meer info op de campagne

Stichting communiceert regelmatig over het thema neutrale pakjes:

• via persberichten
• via opiniestukken in de krant
• via dossiers met recente informatie uit het buitenland of met nieuwe studieresultaten die we doorsturen naar volksvertegenwoordigers en de bevoegde ministers.