Risicofactoren voor huidkanker
Het risico op huidbeschadigingen of huidkanker is afhankelijk van een aantal factoren:
- de familiegeschiedenis op dit vlak
- huidtype: hoe snel verbrandt de huid wanneer ze onbeschermd wordt blootgesteld aan de zon? Hoe snel word je bruin?
- gedrag: hoeveel tijd breng je onbeschermd door in de zon?
- andere: de kleur van je haar, je ogen
- het aantal huidvlekjes
- bepaalde medicatie die je neemt
- of je reeds huidkanker hebt gehad
Hoewel huidkanker doorgaans voorkomt bij volwassenen, hangt de ontwikkeling van de ziekte af van ons gedrag als kind. Wetenschappers zijn van mening dat er twee belangrijke triggers zijn voor huidkanker:
- de geaccumuleerde levenslange blootstelling aan UV van de zon of de zonnebank
- het aantal keer dat je ernstig verbrand bent als kind
Verontrustende stijging aantal huidkankers
Sinds de jaren 1950 verdubbelt het aantal geregistreerde huidkankers onder de blanke bevolking in Noord-Europa elke tien à vijftien jaar. In 2015 was het totaal opgelopen tot > 37.000 gevallen. De laatste tien jaar doet de groei zich bovendien vooral voor bij mensen tussen 20 en 40 jaar.
De wetenschap heeft inmiddels een duidelijk zicht gekregen op de redenen voor de forse toename van het aantal melanomen. De belangrijkste oorzaak is een overdreven blootstelling aan de zon en/of de zonnebank. Ook sommige persoonsgebonden factoren spelen een rol. Zoals de gevoeligheid voor de zon bijvoorbeeld, of aanleg om een zonneslag te krijgen en niet te bruinen, roodharigheid, enzovoort.
Veroudering bevolking
De meeste vormen van huidkanker komen vooral voor bij mensen ouder dan vijftig. Aangezien de levensduur toeneemt, en dus ook het aandeel van de oudere bevolking groter wordt, zal het aantal huidkankers logischerwijs ook stijgen. In de grafiek hieronder maakt de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) een prognose voor 2030. Voorspeld wordt dat er 768 extra huidkankers bij mannen zullen voorkomen, en 1.089 bij vrouwen, enkel en alleen door het demografisch effect.
Dunnere ozonlaag
Door de verhoogde uitstoot van CO2 wordt de ozonlaag alsmaar dunner, terwijl ze wel de belangrijkste buffer vormt tegen de schadelijke UV-stralen. Hoe dunner de ozonlaag hoe makkelijker dus de UV-stralen schade kunnen berokkenen aan de huid. De extra dosis stralen die vrijkomt, veroorzaakt meer huidkanker.
Als er geen inspanningen gedaan worden om de CO2-uitstoot te verminderen, kun je in de tabel aflezen hoeveel extra kankers dit tot gevolg heeft. Zelfs als de normen vastgelegd op de klimaatconferentie in Kopenhagen worden gehaald, dan nog wordt een stijging voorspeld tot 2060.
Mode en ons gedrag in de zon
De manier waarop we met de zon omgaan, is de laatste vijftig jaar drastisch veranderd. Dit heeft veel te maken met mode en trends.
Honderd jaar geleden zaten we nog bijna volledig gekleed op het strand, nu dragen vrouwen een badpak, bikini of baden ze topless. We gaan vaker op zonvakanties in het buitenland, dankzij de goedkope vluchten en verhoogde levensstandaard en meer vrije tijd. Dit is allemaal goed nieuws maar er zijn ook risico’s aan verbonden, zoals een regelmatigere (onbeschermde) blootstelling aan de zon. In het bijzonder voor mensen met een lichte huid en zij die makkelijk verbranden en niet zo snel bruinen, is dit extra gevaarlijk.
Wat hier en nu in de mode is, speelt zeker een rol. Vroeger was een bleke huid het ideaal, terwijl tegenwoordig iedereen een ‘gezond’ kleurtje wenst. We willen zelfs afzien (zonnebrand) om dit kleurtje te hebben. Of we betalen voor de zonnebank. Aan de risico’s die ermee gepaard gaan, denken we liever niet.
Dat er een verband is tussen blootstelling aan de zon en huidkanker werd duidelijk wetenschappelijk aangetoond. Er is evenmin twijfel over de kankerverwekkende effecten van zon en zonnebanken.
