1 januari 2020: invoering van neutrale sigarettenpakjes in België. Stichting tegen Kanker verwelkomt deze belangrijke maatregel!

Vanaf 1 januari 2020 wordt het neutrale sigarettenpakje verplicht in België. Dit zal het geval zijn voor sigaretten, roltabak, tabak voor waterpijpen maar ook voor afgeleide producten zoals sigarettenvloeitjes, -hulzen en -filters.

Het doel van deze maatregel is om tabak minder aantrekkelijk te maken voor jongeren!

De producten van de tabaksindustrie zullen voortaan in een uniforme, groenbruine verpakking zitten. Er is een overgangsperiode van 1 jaar, waardoor kleinhandelaars hun oude stock nog in de winkelrekken mogen hebben tot 1/1/2021. Alleen het type, het merk en de hoeveelheid mogen op de verpakking staan in een standaardlettertype. Gezondheidswaarschuwingen blijven verplicht. Het gebruik van het logo, kleuren en reclameslogans is vanaf nu verboden.

De Stichting hoopt dat tijdens dit transitiejaar de overgang van traditionele sigarettenpakjes naar neutrale pakjes samen zal gaan met:

• een verbod op affichage en een totaalverbod op tabaksreclame in de verkooppunten
• een sterke positionering van de komende federale overheid met een ambitieus antitabak plan

Stichting tegen Kanker ijvert al meer dan 10 jaar hiervoor

De Stichting heeft een pioniersrol gespeeld in het debat over neutrale sigarettenpakjes en lobbyt al sinds 2009 om deze maatregel er in België door te krijgen. Toentertijd al toonde onderzoek, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen, aan dat jongeren zich niet identificeren met een neutraal pakje. Zonder mooie logo's en kleuren is het niet langer aantrekkelijk voor hen.

In 2012 organiseerde de Stichting in samenwerking met Smoke Free Partnership een hoorzitting voor EU-beleidsmakers. Minister Laurette Onkelinx was de eerste EU-minister die voorstander was van deze maatregel. Deskundigen presenteerden aan ambtenaren van de 26 lidstaten de voor- en tegenargumenten  voor de invoering van een dergelijke maatregel. Stichting tegen Kanker bleef nadien samen met andere organisaties actie voeren via persberichten en dossiers voor politici.

Waarom zijn neutrale pakjes nodig?

Het doel van de invoering van het neutrale pakje wordt duidelijk beschreven in het koninklijk besluit van 13 april 2019

• De aantrekkelijkheid van de verpakking en van het imago van het merk verminderen
• De doeltreffendheid verbeteren van de tekstuele of visuele gezondheidswaarschuwingen die worden aangebracht op de verpakkingen van tabaksproducten
• De desinformatie van de consument aangaande de gevaren van tabak verminderen.

Ook al denken sommige rokers dat het geen verschil zal maken voor hun tabaksconsumptie; het is overduidelijk dat het voor een jong publiek - dat nog niet in de verslavingsval zit - een enorm verschil kan maken!, aldus Suzanne Gabriels, tabaksexperte bij Stichting tegen Kanker.

De tabaksindustrie pleit tegen de maatregel

De tabaksindustrie ontwikkelde een aantal tegenargumenten.

• Volgens een artikel van de Universiteit van Bath (Tobacco study) overdrijven tabaksfabrikanten het gevaar op namaaksigaretten als gevolg van neutrale pakjes. Dit doen ze door dubieuze studies te laten uitvoeren, door misleidende verhalen naar de pers te lekken en door gegevens van overheden verkeerd weer te geven, Hun gegevens over illegale tabak moeten met uiterste voorzichtigheid worden bekeken. De auteurs van het artikel willen dat tabaksfabrikanten verplicht worden om hun onderzoeksmethoden openbaar te maken (...), en dat alle gegevens van deze bedrijven voor publicatie door externe experts worden beoordeeld. Het artikel vestigt ook de aandacht op de historische en recente medeplichtigheid van de tabaksindustrie zelf bij de tabakssmokkel.
•  De tabaksindustrie beweert dat kleinhandelaars de neutrale sigarettenpakjes moeilijker kunnen terugvinden wat in kleine winkels voor langere wachttijden zou zorgen en klanten naar de grote supermarkten zou brengen. Maar andere studies hebben de aankoopdata objectief gemeten, voor en na de invoering van het neutrale pakje, en zagen dat de effecten op de servicetijd gering waren.

Deze tegenargumenten moeten dus met grote terughoudendheid worden bekeken, te meer omdat de tabaksproducenten erop uit zijn om twijfel  te zaaien en om beleidsmakers te verontrusten..

Dr. Chan, directeur van de WHO van 2007 tot 2017, pleitte vurig voor neutrale pakjes en was verontwaardigd over de bedreigingen van de tabaksindustrie.

"Regeringen die hun burgers willen beschermen door grotere waarschuwingen te plaatsen op sigarettenpakjes of door neutrale pakjes te introduceren, worden tegengehouden door de tabaksindustrie die dreigt met lange en dure rechtszaken. Dit zijn stappen om het soevereine recht op wetgeving ten voordele van het algemeen belang te belemmeren.”