Een bloedtest om kanker op te sporen is nog niet voor morgen

Volgens een artikel dat net is verschenen in het prestigieuze tijdschrift Cancer Cell hebben onderzoekers van de VU Medisch Centrum (VUmc) in Amsterdam een techniek op punt gezet die kanker kan opsporen door een enkele druppel bloed te analyseren.

Volgens de onderzoekers laten tumoren sporen achter in het genetisch materiaal van bloedplaatjes (die zorgen voor de bloedstolling). De test die ze hebben ontwikkeld zou in 96% van de gevallen de aan- of afwezigheid van kanker correct voorspellen.

Hun ontdekking gaat nog verder. Deze nieuwe techniek zou ook kunnen bepalen in welk orgaan de kanker is ontstaan. Deze nieuwe bloedtest is natuurlijk nog in ontwikkeling, maar de onderzoekers zijn optimistisch en hopen dat de test beschikbaar zal zijn in 2020.

Bron: Best et al., 2015, Cancer Cell 28, 1–11, November 9, 2015

Commentaar van Stichting tegen Kanker

Bloedtesten om kanker op te sporen zijn in volle ontwikkeling en zijn bijzonder hoopgevend voor zorgverstrekkers en patiënten. Het zou een enorme stap vooruit zijn als één druppel bloed zou volstaan om een diagnose te stellen.

Een groot voordeel

De vroegtijdige opsporing van kanker heeft een groot voordeel: de ziekte wordt sneller opgemerkt waardoor die in een vroeg stadium kan worden behandeld. Zo blijft de behandeling beperkter en wordt die vooral ook doeltreffender, waardoor de genezingskansen stijgen.

Maar ook grenzen …

Deze test identificeert in 96% van de gevallen correct of de persoon wel of geen kanker heeft. De test lijkt een goede specificiteit en sensitiviteit te hebben, maar het lage aantal mensen in de studie maakt het moeilijk om daar uitspraken over te doen.

Screening moet streven naar de best mogelijke specificiteit en sensitiviteit. Beide zijn onontbeerlijk, want als de test niet specifiek genoeg is, verontrust men gezonde mensen onnodig. Is de test niet sensitief genoeg, dan glippen mensen met kanker door de mazen van het net.

En zelfs nadelen

Stel dat deze test zowel uiterst sensitief als specifiek blijkt te zijn. Dan zou de opsporing van een tumor voordat die zichtbaar is via beeldvorming kunnen leiden tot moeilijke situaties. Stel dat men borstkanker vaststelt zonder te weten waar de tumor zich bevindt. Welke borst moet dan behandeld worden? De linker of de rechter? Men kan niet opereren of bestralen zonder dat men weet waar de tumor zich bevindt. Gaat men “blind” chemotherapie geven of afwachten tot de tumor groot genoeg is om te worden opgepikt via beeldvorming?

Meer vooruitgang is nodig

Parallel met deze verbeterde bloedtests om kanker op te sporen moet er ook vooruitgang worden geboekt in de medische beeldvorming om almaar kleinere tumoren te kunnen lokaliseren.

Preselectie

Een ander gebruik van deze bloedtesten zou het preselecteren zijn van mensen die moeten worden opgenomen in de klassieke screeningsprogramma’s. Een negatieve bloedtest sluit andere screeningsonderzoeken uit, die dan weer zouden worden aangeraden bij een positieve bloedtest.

We hopen dus dat deze bloedtest een extra troef zal betekenen bij de opsporing van kanker, maar nu is het nog absoluut te vroeg om deze bloedtesten te beschouwen als vervanging van de bestaande beeldvormingsonderzoeken, ook omdat het niet duidelijk is of de test kankers ook in een heel vroeg stadium kan opsporen. Deze resultaten zijn dus interessant, en de Stichting kijkt er dan ook naar uit om deze tests herhaald te zien, onder andere met een groter aantal gezonde personen.

Lees meer over kankeropsporing