Doe iets goeds voor de maatschappij met de woekerwinsten van de tabaksindustrie

Sigaretten verkopen is ontzettend winstgevend voor de tabaksgiganten. In 2018 maakten de 6 grootste tabaksproducenten een dikke 55 miljard dollar winst. Dat is meer dan Coca-Cola, Pepsico, Nestle, Mondelez, Fedex, General Mills (o.a. Häagen-Dazs), Starbucks, Heineken en Carlsberg samen.

De winstmarges liggen bij tabaksbedrijven zo veel hoger dan in andere sectoren. PMI (Philip Morris International) had in 2021 een operationele winstmarge van 49.8% in de EU. BAT (British American Tobacco) behaalde datzelfde jaar 43.4%. De andere bedrijven die we hebben opgesomd, halen gemiddeld 15 à 16%.

Tabaksgiganten blinken uit in het internaliseren van de winsten en het externaliseren van de kosten naar gebruikers en samenlevingen die opdraaien voor zowel de gezondheidskosten als de zwerfvuil- en milieukosten ten gevolge van het roken.

Hoog tijd dus hiermee anders om te gaan! Wat de peukenproblematiek betreft komt er vanaf januari een verantwoordelijkheidsshift. Dankzij de Europese Single Use of Plastics richtlijn zullen de tabaksproducenten deels moeten gaan betalen voor het verzamelen, afvoeren en verwerken van peuken in de openbare ruimte. Wat de kosten van tabakspreventie en rookstopbegeleiding betreft vragen wij met aandrang aan onze overheden om ook daar een verantwoordelijkheidsshift op te starten.

Roken is geen levensstijlkeuze. Het is het tegenovergestelde van vrijheid. Rokers zijn verslaafd geraakt, meestal in hun tienerjaren. Hun brein is gaandeweg gekaapt door de nicotine. Voor buitenstaanders en niet-rokers is het vaak moeilijk te begrijpen hoe een rookgewoonte die lange tijd wordt aangehouden de vrijheid van handelen doet afnemen.

Daarom moet echt veel meer worden ingezet op preventie om onze jongeren van de nicotine af te houden. En er moet veel meer gedaan worden om rokers van hun tabaksverslaving af te helpen. We mogen het “tobacco endgame” niet overlaten aan de tabaksindustrie. Die heeft een andere agenda, namelijk winstmaximalisatie en niet de volksgezondheid.

In tijden van besparingen en inflatie, waarbij gezinnen, bedrijven en overheden kreunen onder de lasten, pleiten wij voor een nieuwe heffing aan de tabaksproducenten. Want het zijn zij die rokers een waardig en gezond leven ontzeggen, die werkgevers opzadelen met ziekere werknemers en meer absenteïsme en die de gezondheidszorg onnodig overbelasten. Daar moet dringend meer aan gedaan worden. En haal het nodige geld hiervoor bij de veroorzakers van het probleem. Fair toch? Volgens de laatste rookenquête van Stichting tegen Kanker is 71% van de Belgen gewonnen voor dit idee.

Suzanne Gabriels, expert tabakspreventie Stichting tegen Kanker

Danielle Van Kalmthout, algemeen coördinator Alliantie voor een Rookvrije Samenleving

Marc Verheyen, stafmedewerker opleiding en deskundigheidsbevordering Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding

Ann Gils, directeur preventie en vroegopsporing Kom op tegen Kanker