Lindaan en DDT: welk verband met kanker?

Lindaan werd vroeger veel gebruikt in de landbouw als insecticide en zelfs voor het behandelen van luizen en schurft bij mensen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO-WHO) heeft onlangs bevestigd dat dit kanker veroorzaakt, meer bepaald non-Hodgkin lymfoom. Een ander insecticide, DDT, wordt als waarschijnlijk kankerverwekkend omschreven (Klasse 2A).

Bron: IARC persbericht 236, 23-06-15

Commentaar van Stichting tegen Kanker

Resten blijven vaak lang in het milieu aanwezig  

Uit uitgebreide epidemiologische studies bij Amerikaanse en Canadese landbouwers is gebleken dat hun risico op non-Hodgkin lymfoom met 60% is verhoogd als ze blootgesteld zijn aan lindaan. In België zijn alle producten waar lindaan in aanwezig is, reeds verboden sinds 2001. Dat dit een terechte beslissing was, wordt nu bevestigd door het bericht van WGO. Lindaan is opgenomen in de lijst van middelen die zeker kankerverwekkend zijn voor de mens (Klasse 1). 

DDT is al verboden sinds de jaren ’70 en wordt nu enkel nog gebruikt onder strikte voorwaarden in bepaalde delen van Afrika om malaria te bestrijden. Besmetting kan nog gebeuren via de voeding omdat afvalproducten van DDT jarenlang aanwezig kunnen blijven in dierlijke weefsels. 

Het langdurig aanwezig blijven van insecticiden en herbiciden of de afvalproducten ervan in voedingsmiddelen en het leefmilieu (bijvoorbeeld in de onderaardse waterlagen) is trouwens een probleem voor de volksgezondheid bij veel van die producten. 

Alternatieven gebruiken en contact beperken

Het is altijd aangeraden waar mogelijk een niet-chemische alternatieve techniek te gebruiken als bestrijdingsmiddel om gewassen te beschermen. Vooral kinderen dienen beschermd tegen contact met herbiciden. Zij zijn er gevoeliger voor. Laat hen bijvoorbeeld niet spelen op gras dat met pesticiden is behandeld. 

We berichtten in april 2015 ook al over 5 pesticiden die door de WGO als mogelijk kankerverwekkend voor de mens werden geklasseerd. 

Verder onderzoek naar schadelijke gevolgen van pesticiden is dus zeker noodzakelijk, met name ook naar de “cocktaileffecten”. Zo is het mogelijk dat een bepaald pesticide niet of weinig schadelijk is als het alleen wordt gebruikt, maar bij vermenging met een ander wel of meer schadelijk wordt. 

Aanbevelingen van Stichting tegen Kanker :

• De gevaarlijkste pesticiden moeten verboden worden. Dit zijn de uiterst toxische stoffen die tot kanker of andere aandoeningen kunnen leiden.
• De gezondheid van de kinderen moet veilig gesteld worden door de concentratie pesticiden in scholen, woningen en bepaalde voedingsmiddelen terug te dringen.
• De wetgeving op de productie en het gebruik van pesticiden moet regelmatig aangepast worden, rekening houdend met evolutie van wetenschappelijk kennis.
• Landbouwers en andere beroepsgroepen moeten geïnformeerd worden over de mogelijke voorzorgsmaatregelen bij het gebruik of de verspreiding van pesticiden op hun gewassen.
• Alternatieve technieken die minder schadelijk zijn, hebben een duwtje in de rug nodig.
• Epidemiologische studies die de rol van pesticiden bij de ontwikkeling van bepaalde kankers analyseren, moeten verder gezet worden.