Movember: teelbalkanker is nog steeds zeldzaam, maar neemt toe onder mannen tussen 24 en 35 jaar!

Heren, doe aan zelfonderzoek!

Een vroege diagnose zorgt voor meer levenskwaliteit en minder agressieve behandelingen.  

Hoewel teelbalkanker in België niet vaak voorkomt, is het een van de weinige kankervormen die in opmars zijn (Stichting Kankerregister 2020). Meestal wordt de diagnose gesteld tussen de 15 en 44 jaar, met een piek rond de leeftijd van 30 jaar. Teelbalkanker kan echter ook bij het begin van de puberteit en soms na de leeftijd van 60 jaar optreden. 87% wordt in een vroeg stadium gediagnosticeerd, en de overleving na 5 jaar bedraagt bijna 98% (Stichting Kankerregister 2019).

Stichting tegen Kanker wijst op het belang van zelfonderzoek voor een vroege diagnose.

Stichting tegen Kanker raadt mannen aan zichzelf eenmaal per maand te onderzoeken onder de douche.  Hierdoor kan teelbalkanker in een vroeg stadium worden opgespoord. Enerzijds verhoogt dit de overlevings- en genezingskansen - hoewel deze voor deze kanker al uitstekend zijn - en anderzijds maakt dit een lichtere behandeling mogelijk en kan chemotherapie en/of chirurgie worden vermeden of beperkt. Dit komt de levenskwaliteit ten goede.

Risicofactoren

Verschillende factoren verhogen het risico op teelbalkanker, waaronder:

• Het feit dat één of beide testikels na de geboorte niet snel in de slijmbeurs zijn ingedaald (cryptorchisme);
• Meerdere familieleden met dit type kanker;
• Zelf al teelbalkanker hebben gehad (risico op een tweede kanker in de andere teelbal).

Maar ook mensen zonder risicofactoren kunnen worden getroffen.

Alarmsignalen

Geen van onderstaande symptomen zijn automatisch tekenen van teelbalkanker, maar je raadpleegt het best een dokter als je een van deze symptomen ondervindt:

• Een groter volume van de teelbal;
• Een verharding van de teelbal bij palpatie;
• Een klein pijnloos gezwel op het teelbaloppervlak (wat je kunt voelen met de vingers);
• Een vaag zwaar gevoel in de onderbuik, achter de balzakken of in de balzakken zelf.

Later, als de teelbalkanker vordert:

• Maag- of rugpijn veroorzaakt door gezwollen lymfeklieren;
• Een zwelling van de borstklieren of de zone rond de tepel;
• Onverklaarbare vermoeidheid.

Behandeling van teelbalkanker

Behandelingsopties en aanbevelingen zijn afhankelijk van een aantal factoren. Hieronder vallen het type en het stadium van de kanker, mogelijke bijwerkingen van de behandeling, voorkeuren van de patiënt en de algemene gezondheidstoestand. De eerste behandeling van teelbalkanker is meestal een operatie waarbij de teelbal wordt verwijderd. In zeldzame gevallen wordt eerst chemotherapie gegeven als de kanker op het moment van de diagnose al verder is uitgezaaid. In principe heeft de verwijdering van één enkele testikel geen invloed op het seksuele leven of de vruchtbaarheid.

Beide testikels kunnen echter zijn aangetast; dit is zeldzaam en komt slechts bij ongeveer 2% van de mensen met de ziekte voor. In dat geval moeten beide teelballen worden verwijderd via wat men een bilaterale orchidectomie noemt. In dat geval wordt aanbevolen om vóór de operatie het behoud van sperma te overwegen voor toekomstig vaderschap.

Als één of beide testikels worden verwijderd, kunnen één of twee prothesen in de slijmbeurs worden geplaatst. Daarnaast kan testosteronvervangingstherapie aangeraden worden.