Nationale Coalitie tegen Tabak: voer neutrale pakjes en verbod op reclame in
woensdag, 18 mei 2016Naar aanleiding van de Werelddag zonder Tabak op 31 mei dringt de Nationale Coalitie tegen Tabak er bij minister van Volksgezondheid Maggie De Block op aan om op het elan van haar antitabaksplan door te gaan en nu al werk te maken van de invoering van neutrale pakjes. Tegelijkertijd moet er een totaal reclameverbod in de verkooppunten komen. Beide maatregelen maken tabak minder aantrekkelijk voor jongeren en stimuleren rokers om te stoppen. Een totaal reclameverbod zou bovendien een einde maken aan de verwarring die er momenteel bestaat, en aan de omzeiling en overtredingen door de tabaksindustrie.
Antitabaksplan van minister De Block
De Nationale Coalitie tegen Tabak verwelkomt het antitabaksplan van minister De Block als een stap in de goede richting. De doelstelling om het aantal dagelijkse rokers tegen 2018 tot 17% te verminderen, kan een stimulans zijn voor het antitabaksbeleid in België. De accijnsverhoging voor roltabak, de versterking van de controlediensten, de betere terugbetaling van rookstopmedicatie en de geplande invoering van neutrale pakjes zijn maatregelen die het tabaksgebruik in ons land kunnen terugdringen. Neutrale sigarettenpakjes zijn pakjes met een uniform uiterlijk in een saaie kleur: zonder merklogo’s, aantrekkelijke kleurtjes en merkeigen design, waardoor het pakje niet langer de reclamefunctie kan vervullen die het vandaag heeft. De minister wil in 2019 neutrale pakjes op de markt brengen. Als ze die ambitie echter wil waarmaken moet een beslissing hierover al volgend jaar vallen. Bovendien moeten de neutrale pakjes samen met een totaal reclameverbod op de verkoopplaats worden ingevoerd, een maatregel die momenteel nog ontbreekt in het antitabaksplan.
20 mei 2016: Frankrijk, Ierland en Verenigd Koninkrijk lopen voorop
Neutrale sigarettenverpakkingen verminderen de aantrekkelijkheid van tabaksproducten, verhogen het effect van de gezondheidsboodschappen en belemmeren de tabaksindustrie in haar opzet om de consumenten te misleiden. Op die manier zorgen ze ervoor dat minder jongeren beginnen te roken en meer rokers stoppen. Dit blijkt uit het voorbeeld van Australië , dat al sinds december 2012 neutrale pakjes verplicht. Volgens onderzoek van de overheid is een vierde van de daling van het tabaksverbruik in Australië toe te schrijven aan de invoering van neutrale verpakkingen.
Op 20 mei 2016 komen de neutrale pakjes in Frankrijk, Ierland en het Verenigd Koninkrijk op de markt. Europa heeft voor de invoering van neutrale pakjes het licht op groen gezet. N.a.v. een klacht van Philip Morris en British American Tobacco bevestigde het Europese Hof van Justitie in zijn arrest van 4 mei 2016 dat neutrale verpakkingen wel degelijk rechtsgeldig zijn. Dus ook België kan hiervoor kiezen.
Reclameverbod op verkoopplaats en invoering van neutrale pakje: een twee-eenheid!
Alle landen met neutrale pakjes (Australië, VK, Ierland en Frankrijk) hebben ook een totaal reclameverbod op de verkoopplaats. En daar zijn goede redenen voor. Zo is het niet logisch om nog reclame voor tabak op de verkoopplaats toe te laten als ze al verboden is op het pakje. Bovendien kan de invoering van neutrale pakjes zonder de invoering van een reclameverbod tot juridische problemen en procedures van de tabaksindustrie leiden. Het rechtsprincipe van de proportionaliteit wordt dan immers niet gerespecteerd. Dat principe bepaalt dat je eerst minder verregaande maatregelen moet nemen om hetzelfde doel na te streven. Neutrale pakjes en een reclameverbod op de verkoopplaats zijn dus maatregelen die samen moeten worden doorgevoerd.
Tabaksreclame is verboden sinds 1999 maar affiches en lichtreclames van tabaksmerken of –producten zijn nog steeds toegelaten op voorgevels van en in tabakswinkels en krantenwinkels. In ons land bestaat er nochtans een groot draagvlak bij de bevolking om het tabaksreclameverbod uit te breiden. Uit een enquête van GFK bij 3001 personen in 2015 in opdracht van de Stichting tegen Kanker, blijkt dat 71% van de ondervraagden voorstander van zo’n verbod is.
Het is meermaals aangetoond dat in het bijzonder jongeren zeer ontvankelijk zijn voor tabaksreclame. Tabaksreclame komt veel voor op plaatsen waar veel jongeren komen, in de buurt van scholen of krantenwinkels naast de frisdrank, snoep of snacks. Tabaksreclame wekt de indruk dat sigaretten een normaal product zijn. De nog aanwezige reclame is misleidend, buiten elke proportie of zelfs illegaal
Bovendien heeft de tabaksindustrie de mensen, de middelen en de inventiviteit om systematisch de grenzen van de geldende reclamewetgeving af te tasten. Zo getuigen de legio voorbeelden van hun reclame-inspanningen ‘op of over het randje’ (zie bijgaande beelden) en de frequent voorkomende rechtszaken tegen de tabaksgiganten, waar ze de interpretatie van cruciale termen uit de wetgeving uitdagen. Sommige krantenwinkels focussen ook sterk op tabak, met veel reclame en een opvallend uitgestald aanbod.
Enkele voorbeelden:
• De reclame is misleidend over de gezondheidsrisico’s: vermeldingen als ‘no additives’ of ‘smooth’ suggereren dat tabak niet altijd ongezond is of dat sommige merken minder schadelijk zijn.
• De reclame en het aanbod zijn massaal aanwezig: zie bijvoorbeeld het uitstallen en de reclame voor roltabak in de grensstreek en in sommige krantenwinkels.
• De reclame kan zelfs illegaal zijn: tabaksreclame op de zijgevel van de winkel hoewel volgens de wetgeving tabaksreclame enkel aan de voorgevel is toegestaan.
Minister De Block, sla twee vliegen in één klap. Nee, drie!
De Nationale Coalitie tegen Tabak raadt de minister stellig aan twee vliegen in één klap te slaan: voer het neutrale pakje in, en doe dit samen met een algemeen reclameverbod op de verkoopplaats. Het zal de andere maatregelen van het antitabaksplan alleen maar versterken.
Klik hier voor deze afbeelding in hoge resolutie.
klik hier voor de afbeelding in hoge resolutie.
