Nieuw internationaal rapport: België scoort slecht op anti-tabaksbeleid

België zakt op “Tobacco Control Scale”

23 maart ’17 - België zakt van de 13de (2013) naar de 17de plaats (2016) op de Tobacco Control Scale 2016 (TCS). Dit gereputeerde rangschikkingsverslag beoordeelt de staat van het antitabaksbeleid in 35 Europese landen en werd zonet voorgesteld tijdens de hoogmis van de tabaksbestrijding in Europa, de European Conference on Tobacco or Health in Porto. De best scorende landen presteren sterk door de uitvoering van een alomvattend anti-tabaksplan, iets dat in België ontbreekt. Maar het tij kan deze legislatuur nog gekeerd worden. Stichting tegen Kanker vraagt onze overheden om een extra inspanning zodat België terug toonaangevend wordt in de strijd tegen het roken.

Klik hier voor de volledige "Tobacco Control Scale" >>

Klik hier voor een samenvattende afbeelding van de Tobacco Control Scale >>

Wat is de Tobacco Control Scale? 
De TCS is een graadmeter van de vooruitgang op 6 actieterreinen, die samen een effectief tabaksbeleid uitmaken en die alle zes worden aanbevolen door de Wereldbank: 

• prijsverhogingen, 
• rookverboden op publieke en werkplaatsen, 
• budget voor preventiecampagnes en informatie aan de consumenten, 
• reclameverboden, 
• gezondheidsboodschappen op tabaksproducten, 
• rookstophulp. 

Met elke beleidsmaatregel kan een land punten scoren. TCS zet beleid dus om in punten. De puntenschaal objectiveert het gevoerde beleid, zodat landen onderling vergeleken kunnen worden. 

Het Belgisch antitabaksbeleid: stilstaan is achteruitgaan
België voert met 49 punten op 100 de groep van landen aan die tekort schieten in de strijd tegen de tabaksepidemie. Landen die geen nieuwe initiatieven nemen, zoals België, zakken weg in de rangschikking. Ondernemende landen, zoals de top 5, bestaande uit Verenigd Koninkrijk, Ierland, IJsland, Frankrijk en Noorwegen, danken hun goede resultaat aan het invoeren of verderzetten van een veelomvattend beleid inzake tabakscontrole. 

België vergaarde enkele punten extra door een betere toepassing van het rookverbod op het werk (+ 2 punten) en de invoering van grotere gezondheidswaarschuwingen op tabaksproducten (+ 1 punt), maar dit laatste is gewoon de omzetting van de EU-richtlijn voor tabaksproducten. Frappant is dat deze minieme vooruitgang deels tenietgedaan wordt door een dalend overheidsbudget voor tabakspreventiecampagnes (- 1 punt).

Krachtdadig beleid kan tij deze legislatuur nog keren
Roken veroorzaakt 15.000 vroegtijdige overlijdens per jaar in België alleen. En is verantwoordelijk voor een astronomische kost van ongeveer 13 miljard euro per jaar in ons land, zo toonde de SOCOST studie aan, die de kost van legale en illegale drugs in België onderzocht. 

Een krachtig beleid door de Belgische overheden is noodzakelijk om deze tabaksepidemie aan te pakken. Een sterke klim in de TCS-rangschikking ligt binnen handbereik als het antitabaksplan van minister De Block wordt uitgevoerd en aangevuld met de goedkeuring van enkele nieuwe wetsvoorstellen zoals op 7 maart besproken in de Kamercommissie Volksgezondheid. Extra punten vallen te winnen door:

• het invoeren van het neutrale pakje (+ 4 punten). De neutrale pakjes zijn intussen al in 6 Europese landen goedgekeurd: Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Ierland, Hongarije, Noorwegen en Slovenië, 
• de voorgaande maatregel te koppelen aan een totaal reclameverbod op de verkoopplaats (+ 4 punten), wat politiek en juridisch consequent zou zijn.
• het verbieden van roken in auto’s met minderjarigen (+1). 

Indien de federale regering hier bovenop kiest voor een substantiële belastingverhoging op tabak, dan zou België zelfs tot de Europese top kunnen behoren. 

Maak België terug trendsetter
Stichting tegen Kanker vraagt met aandrang om deze goede voorbeelden te volgen en om niet langer te talmen. De bevolking staat achter het nemen van effectieve antitabaksmaatregelen (zie onze laatste rookenquête). België was ooit toonaangevend, door als eerste gezondheidswaarschuwingen met foto of het nummer van Tabakstop op tabaksproducten te plaatsen. 

“Het is tijd om de dalende trend in de TCS, die intussen al een decennium aanhoudt, te keren. Traag of niet handelen maakt van de tabaksproducenten winnaars, en dit ten koste van de levenskwaliteit en het leven van vele burgers. België kan deze legislatuur nog terug een voorbeeld worden met een anti-tabaksbeleid dat zijn burgers en kinderen beschermt”, aldus dr. Mathijs Goossens, woordvoerder van Stichting tegen Kanker. 

Het ideale tabaksbeleid volgens de TCS 2016:

• Geef meer dan 2 euro per capita per jaar uit aan tabakspreventiecampagnes.
• Voer significante belastingheffingen door en werk de verschillen tussen sigaretten en roltabak weg.
• Maak verdergaande regelgeving inzake rookvrije plaatsen, met inbegrip van roken in de wagen in aanwezigheid van kinderen.
• Verbied reclame op de verkooppunten
• Zorg voor hulp aan rokers die willen stoppen
• Pak de bemoeienis van de tabaksindustrie in het gezondheidsbeleid aan
• Voer de neutrale pakjes in.
• Ratificeer het Protocol ter bestrijding van illegale tabakshandel.
• Investeer in onderzoek naar de effectiviteit van antitabaksbeleid.