Grants 2016 | Professor Diether Lambrechts
Professor Lambrechts ontving in 2016 een Cancer Research Award - een persoonsgebonden prijs voor onderzoekers die op de eerste plaats eindigen in de selectie van de
wetenschappelijke raden - voor translationeel en klinisch onderzoek.
Naam: Diether Lambrechts
Instelling: KU Leuven
Onderzoeksveld: biomerkers
Grant 2016: 345 000 euro verdeeld over drie jaar
"Met biomerkers kunnen we voorspellen op welke therapie de patiënt beter zal reageren"
Waarover gaat uw project?
Professor Lambrechts: “In dit project proberen mijn team en ik om betere en preciezere biomerkers te ontdekken voor immunotherapie. Biomerkers hebben een eerder brede definitie, maar het komt erop neer dat je aan de hand van biomerkers kankers beter kan classificeren en er ook mee kan voorspellen op welke therapie de patiënt beter zal reageren.”
Wat maakt uw onderzoek zo vernieuwend?
Sinds kort is er een nieuw soort DNAsequencer beschikbaar, de zogeheten Promethion. Met een sequencer ga je na in welke volgorde de bouwstenen van ons DNA zitten, en specifiek welke genetische afwijkingen zich in de tumor hebben geaccumuleerd. Met de Promethion kunnen we veel langere strengen bouwstenen analyseren, tot wel tienduizenden achter elkaar, tegenover de 50 tot 100 basenparen van nkele jaren geleden, en dus veel preciezer kijken naar bepaalde genetische en epigenetische afwijkingen.
De afwijkingen die kunnen voorspellen op welke therapie de patiënt reageert, noemen we biomerkers. Gekoppeld aan een andere opmerkelijke recente vernieuwing, checkpoint immunotherapie, kunnen we vervolgens proberen voorspellen of patiënt X wel goed zal reageren op immunotherapie, of achterhalen waarom hij niet meer op de behandeling reageert.”
Hoe gaat u te werk?
“Door middel van sequencing zoeken we in de eerste plaats naar oncogenen (die de tumor sneller doen groeien) en tumorsupressoren (die onbeperkte celdeling voorkomen, maar door een tumor worden uitgeschakeld). Die eiwitten vinden, is zoeken naar een naald in een hooiberg: schreef je alle basenparen van het menselijke genoom neer, dan is je papierstapel even hoog als het Atomium!
Met de nieuwe sequencer kunnen we naar een aantal heel specifieke genetische en epigenetische wijzigingen in de tumor kijken, en zo bepaalde mutaties detecteren, of op zoek gaan naar bepaalde sequenties afkomstig van eeuwenoude retrovirussen. Daarnaast kunnen we ook de omgeving karakteriseren en bestuderen hoe de omgeving de kankercel beïnvloedt. Omgevingsfactoren zijn niet altijd extern, zoals roken. Ze kunnen ook heel lokaal zijn, zoals hypoxie.
Hierbij krijgt de tumor niet voldoende zuurstof, waardoor hij anders gaat reageren, bijvoorbeeld door sneller uit te zaaien.”
Wat is het uiteindelijke doel?
“Betere behandelingen mogelijk maken. Kanker is een enorm vernuftige ziekte, die zijn eigen genoom kan aanpassen.
Kanker zal dus bladzijden of zelfs hele hoofdstukken uit die enorm hoge papierstapel nemen en op een andere plaats stoppen, tot hij een combinatie vindt waarmee hij kan woekeren.
Daardoor ontwikkelt de ziekte na enige jaren een resistentie tegen de behandeling. En dat maakt kanker zo moeilijk te genezen: je gaat behandelen, er komt een respons op de ziekte van een, twee, drie jaar, maar dan wordt de ziekte weer resistent. Aan de hand van biomerkers willen we nagaan hoe resistent hij geworden is en op welke manier we hem opnieuw kunnen aanvallen.”
Wat betekent de steun van Stichting tegen Kanker?
“De steun van Stichting tegen Kanker laat ons toe om een nieuw project op te starten, waarbij we twee belangrijke vernieuwingen, enerzijds de beschikbaarheid van een nieuwe DNA-sequencer en anderzijds het toenemend therapeutisch succes van checkpoint inhibitoren, met mekaar kunnen combineren om hopelijk nog betere behandelingen voor kankerpatiënten te ontwikkelen.”
Laatst aangepast op: 23/06/2017