Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening,
Iedereen die getroffen wordt door een levensbedreigende ziekte kan genieten van palliatieve zorgen, onafhankelijk van:
De ondersteuning is er ook voor de naasten en mantelzorgers.
Palliatieve zorgen worden verstrekt door verschillende professionals die nauw samenwerken: artsen, verpleegkundigen, psychologen, sociaal assistenten, enz.
Er is gedurende het hele ziektetraject nood aan verlichting en niet alleen op het einde van het leven.
Meer en meer lopen palliatieve zorgen parallel met actieve behandelingen (chemotherapie en radiotherapie bijvoorbeeld). Ze worden verstrekt door het zorgteam van de patiënt.
Wanneer het team en de patiënt meent gebaat te zijn met extra ondersteuning, doet de equipe beroep op een team dat gespecialiseerd is in palliatieve zorgen. Dit team heeft specifieke ervaring in de behandeling van fysieke symptomen, in psychosociale en spirituele begeleiding en communicatie. De twee teams worden dan partners, gericht op de noden van de patiënt.
Wanneer de curatieve behandelingen worden stopgezet, gaat men over tot uitsluitend comfortzorg of palliatieve zorgen.
De patiënten kunnen, in overleg met de arts/verpleegkundige (de patiënt kan/mag hier ook zelf over beslissen) gespecialiseerde palliatieve zorgen krijgen op alle gebruikelijke zorglocaties:
Om toegang te krijgen tot palliatieve zorgen in accommodatie buitenshuis, moet beroep worden gedaan op de behandelende arts die zal nagaan of de toegangscriteria zijn vervuld.
Het palliatief statuut is een door het ziekenfonds erkend statuut. Het palliatief statuut geeft de patiënt en zijn mantelzorger recht op gratis hulp.
De behandelende arts moet een formulier invullen om het palliatief statuut aan te vragen. Dit formulier moet zo snel mogelijk worden bezorgd aan de adviserend geneesheer van het ziekenfonds van de patiënt (post, fax of e-mail).
De verschillende financiële tegemoetkomingen kunnen slechts worden uitgekeerd wanneer het ziekenfonds het palliatief statuut heeft toegekend.
Heel wat mensen denken dat palliatieve zorgen leiden tot het stopzetten van de verzorgende en levensreddende behandelingen. Daarom schrikt de term patiënten en hun naasten af en heeft men de neiging om er zo laat mogelijk over te praten (vicieuze cirkel). Vandaag geeft men de voorkeur aan het opstarten van de palliatieve zorgen zodra de nood aan steun en verlichting zich doet voelen en niet te wachten tot op het laatste moment. De actieve behandelingen worden stopgezet wanneer ze niet meer het verhoopte resultaat opleveren. Er is dus geen automatische link tussen het stopzetten van de behandelingen en het opstarten van palliatieve zorgen.
Een ander misverstand betreft de pijnbestrijding. Sommigen denken dat het toedienen van sterke pijnstillers hun bewustzijn gaat verlagen, hen verslaafd zal maken of het overlijden bespoedigen. In feite hebben studies aangetoond dat vroegtijdige palliatieve zorgen niet alleen zorgen voor een betere levenskwaliteit, maar in sommige gevallen ook de levensverwachting verlengen! Pijnstilling en palliatieve sedatie zijn niet hetzelfde. Palliatieve sedatie kan worden overwogen in de zeldzame gevallen dat het leed van de patiënt enkel kan worden verlicht door het verlagen van het bewustzijn. Deze medische beslissing wordt nooit genomen zonder toestemming van de patiënt en zijn naasten!
De palliatieve zorgfederaties zijn de koepels voor palliatieve zorgen in elk van de 3 gewesten van ons land. Het is hun wetenschappelijke en politieke missie om de toekomst van de palliatieve zorgen vorm te geven.
De palliatieve zorgnetwerken bedienen territoriale regio’s. Het zijn er 25: 15 in Vlaanderen, 9 in Wallonië, waarvan 1 voor de Duitstalige gemeenschap, 1 groot bicommunautair en pluralistisch netwerk voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Zij hebben verschillende missies. De voornaamste zijn sensibilisering en de coördinatie van palliatieve zorgen.