‘Bijvoeding’ is voeding die de dagelijkse voeding aanvult. Ze levert extra calorieën en of eiwitten en bevat vitamines, mineralen en spoorelementen. Sommige zijn verkrijgbaar met of zonder vezels.
Het kunnen poedervormige preparaten zijn die aan de gewone voeding worden toegevoegd.
'Orale bijvoeding’ of drinkvoeding voor medisch gebruik zijn veelal kant-en-klaar drankjes, die als aanvulling op de gewone voeding worden ingeschakeld. Bij ernstig eetlustverlies, kunnen de maaltijden vervangen worden door volledige en evenwichtige drinkvoeding. Drinkvoeding zorgt zo voor een voldoende aanbreng aan voedingsstoffen.
En tot slot kan ook sondevoeding als bijvoeding ingeschakeld worden, als aanvulling op de gewone voeding.
Al deze vormen van bijvoeding zijn verkrijgbaar bij de apotheek en via de thuiszorgfirma’s met voedingsservice: Linde Healthcare, Sorgente en Remedus.
Schakel ze nooit op eigen houtje in: drinkvoeding mag uitsluitend onder (para)medisch toezicht gebruikt worden. Vraag steeds het advies van je behandelende arts of een diëtist(e), gespecialiseerd in de oncologie. Die vind je in onze adressengids.
Tijdens een kankerbehandeling krijgen sommige mensen moeite met eten. Dit kan uiteenlopende oorzaken hebben (zoals een gezwel ter hoogte van het spijsverteringskanaal, misselijkheid en braken door de behandeling, ….) en uit zich in gewichtsverlies. Maar er kan ook ongewenst gewichtsverlies optreden, zonder dat je de indruk hebt minder te eten.
In beide gevallen moet meteen ingegrepen worden. Het is immers belangrijk gewichts- en spierverlies, maar ook tekorten aan vitamines, mineralen en spoorelementen, te voorkomen tijdens de behandeling.
In een eerste fase kan de voeding zelf worden verrijkt met energie, en eventueel eiwitten, al dan niet aangevuld met een multivitaminen en -mineralensupplement. Tips hiervoor vind je in onze fiche rond ongewenst gewichtsverlies. Meest aangewezen is het gewichtsverlies zo snel mogelijk aan te kaarten bij een diëtist(e), gespecialiseerd in de oncologie, die vind je in onze adressengids. Zij/hij formuleert dan tips op jouw maat, en kan je ook zeggen of verrijking met supplementen al dan niet nodig is.
Als hiermee het gewichtsverlies niet stabiliseert, wordt ‘orale bijvoeding’ ingeschakeld. Dat is meestal een melkdrank, die lijkt op een milkshake. Maar het is ook verkrijgbaar onder andere vormen, als een soort fruitsap, pudding, yoghurt, soep, fruitdessert, …. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende smaken.
Naast vitamines, mineralen en spoorelementen bevatten ze veel calorieën en zijn de meesten ook eiwitverrijkt. Sommige zijn verkrijgbaar met of zonder vezels.
Een diëtist(e), gespecialiseerd in de oncologie, om je te helpen de juiste keuze te maken, vind je in onze adressengids.
Zou ook dit onvoldoende zijn, kan sondevoeding ingeschakeld worden, bijvoorbeeld ’s nachts. In dit geval wordt die toegediend via een neus- of maagsonde. Dit kan gecombineerd worden met gewone voeding en drinkvoeding. Deze vorm van sondevoeding biedt ook een alternatief voor mensen die orale bijvoeding niet lusten of niet verdragen.
Zolang het gewicht tijdens de behandeling stabiel blijft of opnieuw stijgt naar je streefgewicht van voor de ziekte, blijft het gebruik van bijvoeding aangewezen. Wanneer het gewicht van voor de ziekte terug bereikt is, kan de bijvoeding afgebouwd worden.
Als alle behandelingen afgerond zijn, is het aangewezen de bijvoeding te behouden tot het gewicht van voor de ziekte opnieuw bereikt is. Pas dan kan de bijvoeding afgebouwd worden.
Het stopzetten van de bijvoeding gebeurt best geleidelijk. Het is immers mogelijk dat het gewicht onveranderd blijft als de bijvoeding gehalveerd wordt, maar terug vermindert als de bijvoeding helemaal stopgezet wordt…
Een enquête van Stichting tegen Kanker bij diëtisten en mensen met kanker toont dat bijna de helft van de patiënten de drinkvoeding voortijdig stopt. Voor ongeveer 60% van hen is de smaak en de ontwikkeling van een afkeer/aversie een van de belangrijkste redenen om te stoppen. Smaak- en geurveranderingen zijn een frequent probleem bij kankerbehandeling. Vooral de vitamines, mineralen en spoorelementen in de drinkvoeding zouden aan de basis van de slechte smaakwaarneming liggen. Maar ook het ziekteproces en de behandeling(en) kunnen smaakveranderingen teweegbrengen. Het ruime smaakaanbod van drinkvoeding blijkt hiervoor geen oplossing te bieden.
Hieronder enkele tips die kunnen helpen om de drinkvoeding naar je voorkeur te laten smaken:
Lukt het je, ondanks deze tips, toch niet de drinkvoeding te blijven innemen, meld dat dan meteen aan je oncoloog of diëtist(e). Samen kunnen jullie bekijken of aanvullende sondevoeding, bijvoorbeeld ’s nachts, een alternatief kan zijn. Gewichtsstabiliteit nastreven en gewichtsverlies stoppen, op welke manier dan ook, is absolute prioriteit tijdens kankerbehandeling!
Een enquête van Stichting tegen Kanker bij diëtisten en mensen met kanker toont dat bijna de helft van de patiënten de drinkvoeding voortijdig stopt. Voor ongeveer 60% van hen is de kostprijs een van de belangrijkste redenen om te stoppen.
In België is er geen tegemoetkoming door het RIZIV. Hoewel heel beperkt, bieden enkele mutualiteiten en ook enkele aanvullende verzekeringen een terugbetaling. Informeer er daarom zeker naar!
Als de kostprijs een probleem is voor je, is een alternatief de bijvoeding zelf samen te stellen, met behulp van onze recepten.
Bekijk via deze link onze recepten in verband met bijvoeding.
Voor dit dossier werkte Stichting tegen Kanker samen met Benedicte Defever, voedingsdeskundige-diëtiste, met jarenlange ervaring in de klinische voeding, waar bijvoeding tot behoort.
Voor dit dossier werkte Stichting tegen Kanker samen met Benedicte Defever, voedingsdeskundige-diëtiste, met jarenlange ervaring in de klinische voeding, waar bijvoeding tot behoort.
Andere bronnen :