Team van professor Pascale Zimmerman

Bepaalde tumorcellen scheiden blaasjes af die de indringing van de kankercellen en de vorming van metastasen (uitzaaiingen) bevorderen. Dat is wat wordt opgemerkt in het geval van pleuraal mesothelioom (van het longvlies) , een kanker veroorzaakt door asbest. Professor Zimmermann en zijn team willen meer inzicht in dit mechanisme verwerven om doeltreffender behandelingen te kunnen ontwikkelen.

Het team aan het woord

Cellen maken kleine vesikeltjes, exosomen genoemd. Hun inhoud, die kenmerkend is voor de cel van oorsprong, vormt als het ware een persoonlijke signatuur. Die moleculaire signatuur bevat ook informatie, aan de hand waarvan cellen met elkaar boodschappen kunnen uitwisselen en elkaar kunnen beïnvloeden. Ook tumorcellen maken exosomen, en doen dit doorgaans in bijzonder grote hoeveelheden. Tumorcel-exosomen lijken diverse aspecten van de vorming en progressie van een tumor (invasie en uitzaaiingen) te beïnvloeden.

Aan de hand van een pilootstudie kunnen wij aantonen dat heparanase, een enzym dat de vorming van uitzaaiingen bevordert, mogelijk de progressie van maligne pleuraal mesothelioma stimuleert. Wij vermoeden dat dit voor een deel het gevolg is van een verhoogde aanmaak van exosomen door de tumorcellen. Bovendien lijkt het erop dat een verlies van het eiwit merlin hiertoe verder bijdraagt. Dit eiwit interageert met syntenine, een component van de moleculaire machinerie die bijdraagt tot de vorming van exosomen en die aangedreven wordt door heparanase. Het gen dat codeert voor de aanmaak van het eiwit merlin is aangetast door mutatie in minstens 5% van de gevallen van maligne pleuraal mesothelioma. De turmorcellen maken dus minder eiwitten aan en vertonen grotere gehaltes van heparanase en exosomen. 

In dit project zullen we dus de rol van heparanase, syntenine en het eiwit merlin in de vorming van exosomen door maligne pleuraal mesothelioma nagaan. 

Stalen (bloedplasma, pleuraal vocht en biopten) en cellijnen afkomstig van patiënten met maligne pleuraal mesothelioma zullen hierbij worden onderzocht. Wijzigingen in de samenstelling van de exosomen zullen worden opgespoord. Tot slot zullen de gevolgen van een toename of verlies van heparanase, syntenine en het eiwit merlin op deze samenstelling worden nagegaan. 

We hopen hierbij inzicht te verwerven in de ontwikkelingsmechanismen van maligne pleuraal mesothelioma en om een specifieke moleculaire signatuur beter te begrijpen in de exosomen van deze agressieve kanker die een betere diagnose en behandeling van deze aandoening mogelijk maken.  

• Instelling: Katholieke Universiteit Leuven
• Bedrag: 200 000 €
• Duur: 2 jaar