Soja/Isoflavonen/Phyto-oestrogenen
Disclaimer: Momenteel wordt de inhoud van deze pagina herzien en geüpdatet op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten. De vernieuwde versie is voorzien eind 2023. Gelieve intussen de adviezen te bespreken met uw behandelende arts .
Ben je op zoek naar concrete informatie over het gebruik van voedingssupplementen (vitamines, kruiden, planten …) tijdens een kankerbehandeling? Deze wegwijzer biedt een overzicht van 20 vaak gebruikte supplementen, hun toepassingen én de voor- en nadelen van hun gebruik.
Voor je voedingssupplementen inschakelt, raden we je aan onze belangrijke informatie over het gebruik ervan aandachtig te lezen.
Hoe gebruik je de applicatie?
Zoeken op voedingssupplement:
- Maak je keuze in het rolmenu ‘Kies een supplement‘.
- Je krijgt als resultaat de volledige informatieve fiche voor jouw keuze onder het rolmenu.
Zoeken op behandeling:
- Maak je keuze in het rolmenu ‘Kies een behandeling’.
- Onder het rolmenu krijg je als resultaat alle supplementen uit onze lijst die een invloed - positief of negatief - kunnen hebben op de gekozen behandeling.
- Voor elk supplement kan je de volledige informatieve fiche aanklikken.
Kies een supplement
Kies een behandeling
Soja (sojabonen en afgeleide producten (sojamelk, sojayoghurt, tofoe ...)) bevatten isoflavonen, zoals genisteïne, daidzeïne en glyceteïne. Isoflavonen worden ook phyto-oestrogenen (of plantaardige oestrogenen) genoemd omdat ze vergelijkbaar zijn met de vrouwelijke oestrogeenhormonen (1). Om deze reden worden supplementen van soja of isoflavonen gebruikt om symptomen van de menopauze te onderdrukken.
Toepassingen bij kankerbehandeling
Vrouwen met borstkanker grijpen vaak naar soja (supplementen). Dat komt door de speculaties dat soja tegen borstkanker zou beschermen, omdat deze vorm van kanker in Azië minder voorkomt dan in de Westerse wereld. Deze speculaties houden echter geen rekening met het feit dat het beschermend effect van soja alleen bij sojaconsumptie in de kindertijd effect zou hebben (1).
Isoflavonen worden soms aanbevolen tegen warmte-opwellingen (‘opvliegers’ of ‘vapeurs’) na borstkanker. De effectiviteit hiervan is echter niet bewezen (1,2).
Waar sojasupplementen afgeraden worden bij bepaalde kankers en kankerbehandelingen (zie volgende paragraaf), lijkt het niet nodig de consumptie van soja via de voeding tijdens de behandeling (inclusief die van hormoonafhankelijke kankers) te ontraden. Bij vrouwen met borstkanker na de menopauze, en vrouwen met hormoonreceptor-negatieve borstkanker, zou de kans op sterfte en een nieuwe borstkanker zelfs lager zijn. Bij vrouwen met hormoonreceptor-positieve borstkanker, die hormoontherapie krijgen, heeft inname van soja via de voeding geen nadelige gevolgen. Ze verlaagt mogelijk zelfs de kans op algemene sterfte. En dit ongeacht of het een behandeling met of zonder tamoxifen (Nolvadex®, Tamizam®, Tamoplex®, Tamoxifen®) of anastrozol (Anastrozol(e)®, Arimidex®, Anastrarom®) betreft. (1,2,3,6,7,8,9).
Mogelijke negatieve effecten bij kankerbehandeling
Doordat sojasupplementen soms hoge concentraties isoflavonen bevatten, en er onvoldoende studies bestaan, wordt het gebruik ervan uit voorzichtigheid afgeraden bij hormoonafhankelijke kankers van borst, baarmoeder, eierstok en kankers behandeld met tamoxifen (Nolvadex®, Tamizam®, Tamoplex®, Tamoxifen®) en letrozole (Femara®,Letrozole®) (2).
Zoals toegelicht in voorgaande paragraaf, is consumptie via de voeding geen probleem.
Algemene bijwerkingen
Er zijn geen bijwerkingen te melden bij de consumptie van soja via de voeding, behalve dan dat bepaalde mensen allergisch kunnen zijn voor soja (3).
Interacties met andere geneesmiddelen en voedingssupplementen
Sojaconsumptie via de voeding interfereert niet met geneesmiddelen en voedingssupplementen.
Dosering voor volwassenen
Supplementen van soja, isoflavonen en phyto-oestrogenen zijn af te raden, zeker bij behandeling van hormoonafhankelijke kankers en behandeling met tamoxifen (Nolvadex®, Tamizam®, Tamoplex®, Tamoxifen®) en letrozole (Femara®,Letrozole®).
Via de voeding wordt een maximum aangeraden van 2 consumpties van sojabevattende voedingsmiddelen per dag (zoals sojamelk, sojabonen, sojayoghurt, tofoe, tempé en vegetarische vleesvervangers). Een consumptie stemt overeen met ongeveer 1 potje sojayoghurt, 1 glas sojamelk, 85 g vleesvervanger op basis van soja,...(1). Dit komt overeen met een maximum van 80 mg isoflavonen of 26 g soja-eiwit per dag.
Sojaconsumptie via de voeding is veilig tijdens zwangerschap en borstvoeding, maar sojasupplementen worden afgeraden (4).
-
Vogel J. et al. Handboek voeding bij kanker, Utrecht: de Tijdstroom, 2012.
-
Eakin A. et al.Clinical Inquiry: Does high dietary soy intake affect a woman's risk of primary or recurrent breast cancer?J Fam Pract. 2015 Oct;64(10):660-2.
-
Fritz H. et al. Soy, red clover, and isoflavones and breast cancer: A systematic review. PLoS ONE. 2013;8:547
-
Shike M et al. The effects of soy supplementation on gene expression in breast cancer: A randomized placebo-controlled study. J. Natl. Cancer Inst. 2014;106.
-
Fang Fang Zhang et al. Dietary isoflavone intake and all-cause mortality in breast cancer survivors: The Breast Cancer Family Registry. Cancer. 6 March 2017.
-
Wiśniewska I. et al. The pharmacological and hormonal therapy of hot flushes in breast cancer survivors. Breast Cancer. 2016 Mar;23(2):178-82.
Meer lezen? Niet gevonden wat je zocht?
Ben je op zoek naar meer gedetailleerde informatie? Vond je het supplement of de informatie die je zocht niet? Mogelijk vind je wat je zoekt wel op een van volgende websites:
- Complementary and Alternative Medecine for Cancer (CAM-Cancer): www.cam-cancer.org
- MedlinePlus: www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/herb_All.html
- Memorial Sloan-Kettering Cancer Center: https://www.mskcc.org/cancer-care/diagnosis-treatment/symptom-management/integrative-medicine/herbs/search
- National Center for Complementary and Alternative Medicine (NCCAM): https://nccih.nih.gov/health/herbsataglance.htm
- Office of Dietary Supplements (ODS): http://ods.od.nih.gov/factsheets/list-all/
Deze toepassing is een realisatie van Stichting tegen Kanker. Ze kwam tot stand onder de supervisie van dr. An Vandebroek, medisch oncologe, ZNA Antwerpen en dr. Fanny Bauvet, medisch oncologe, ziekenhuis Sainte-Anne Saint-Remi Brussel.Ook Antikankerfonds verleende inhoudelijke goedkeuring voor de fiches.
De informatie in de fiches van deze toepassing is louter informatief, enkel voor persoonlijk gebruik en vervangt geen medische consultatie. De fiches mogen op geen enkele manier worden verspreid zonder Stichting tegen Kanker als bron te vermelden.
