Ik ben een patiënt
Kanker overkomt je als een donderslag bij heldere hemel. Elke structuur in je leven lijkt te vervagen en je komt terecht in een rollercoaster aan emoties die op de diagnose volgen. Op dat moment kan een coach ondersteuning bieden. Hij of zij loopt even mee op je parcours en staat je bij om het evenwicht terug te vinden in je persoonlijk leven en tussen je privé en professionele leven.
Hoe omgaan met kanker? Tips en tricks.
Er bestaat geen eenzijdige manier of succesformule om met kanker om te gaan. De ene persoon ervaart de ziekte op een rationele manier en voor de andere persoon is het een emotioneel proces met vele ups en downs. In welke fase de persoon zich ook bevindt, hij of zij dient te weten dat zijn gevoel volledig menselijk en volstrekt normaal is.
De coaches opgeleid door Stichting tegen Kanker begeleiden dagelijks mensen met kanker vanaf de diagnose tot zelfs enige tijd nadat ze de balans in hun leven en werk terugvonden. Zij geven aan dat structuur vaak een welgekomen houvast biedt aan patiënten in moeilijke tijden.
We lijsten graag een aantal zaken die structuur bieden op:
- Vanaf de diagnose starten vaak ook verschillende administratieve processen op. Voor hulp bij het administratieve kluwen kan je terecht bij:
- een coach
- de sociale dienst van het ziekenhuis
- de mutualiteit
- je kan ook altijd terug bij Kankerinfo of het gratis nummer 0800 15 802 of stuur een mail naar kankerinfo@stichtingtegenkanker.be
- Zoek een vertrouwenspersoon waarmee je je bezorgdheden kan delen. Dit kan een coach zijn en hoeft niet noodzakelijk je partner te zijn. Betrek wel je partner in het proces van je ziekte. Hij of zij is waarschijnlijk even bekommerd om je situatie als jijzelf. In België kan je ook terecht in een inloophuis of bij patiëntenorganisaties.
- Kleine stappen zijn ook stappen. Wanneer je je ziek voelt, heb je vaak geen energie om actief bezig te zijn. Bedenk jezelf dat elke dag opstaan en een beperkt aantal zaken doen (zoals jezelf wassen, eten…) zeker in een beginfase voldoende zijn en structuur bieden.
- Indien mogelijk en toegelaten door een arts: beweeg. Fysieke activiteit houd je niet alleen letterlijk in beweging, het geeft je ook de kans het hoofd even leeg te maken. Lees hier meer informatie over fysieke activiteit bij en na kanker.
Werk of een actief leven kan je helpen tijdens je ziekte, eenmaal het medische luik stopt
Het traject om al tijdens of na de ziekte terug controle te nemen over leven en werk, is een hele uitdaging voor vele patiënten. Patiënten geven aan dat wanneer de medische omkadering stopt, ze als het ware in een zwart gat terechtkomen.
Uit onderzoek blijkt echter dat hoe vroeger de patiënt na de diagnose stappen onderneemt tot een actief leven of werk, hoe vlotter de weg er naartoe verloopt. Bovendien kan een actief leven of werk helpen in het aanbrengen van structuur en perspectief in het nieuwe leven. Een professionele coach kan daarbij het verschil maken.
Hoe bevorder je een terugkeer naar werk? Praten over kanker met collega’s en de werkgever
Eén van de manieren om de terugkeer naar werk te bevorderen is door open te communiceren met je werkgever en collega’s over je ziekte en de verschillende fases van je ziekte. Dat is echter niet altijd makkelijk. Of je je werkgever en collega’s zal inlichten hangt vaak af van hoe je op de behandeling zal reageren, hoelang je buiten strijd zal zijn en hoe je denkt dat je collega’s zullen reageren op dit nieuws.
Daarnaast is er vanuit wettelijk standpunt niets dat je verplicht om je werkgever en je collega’s mee te delen dat je aan kanker lijdt. Hoewel communicatie over de ziekte voor vele patiënten lang niet vanzelfsprekend blijkt, toch biedt open communicatie verschillende voordelen tijdens het traject tot aan de effectieve terugkeer naar het werk.
We lijsten een aantal tips op:
- Breng je werkgever op de hoogte van de situatie.
- Bespreek met hem of haar je wens om collega’s al dan niet in te lichten.
- Geef je werkgever en je collega’s concreet aan hoe je met hen in contact zal blijven en hoe je graag hebt dat zij jou contacteren.
Vaak weten de werkgever en de collega’s niet hoe ze met de situatie moeten omgaan. Ze hebben vele vragen: hoe praat je met iemand die getroffen is door kanker? Heeft die persoon wel behoefte aan contact, of blijft hij liever alleen? Is die persoon bereid om onze vragen over zijn of haar ziekte te beantwoorden of vermijdt hij of zij liever het thema?
- Als algemene regel geldt dat als jij je voorkeuren en grenzen al laat weten, dan geeft dat hen vertrouwen om het contact met jou te onderhouden. Hun interesse of kleine gebaar tijdens je afwezigheid, geeft jou dan weer een boost. Een win-win aldus!
- Beschikt het bedrijf over formele procedures, vraag deze procedures dan na en volg ze op. Je geeft op die manier aan je werkgever aan dat je in contact wenst te blijven.
Ligt de communicatie met je werkgever toch moeilijker dan verwacht of weet je niet hoe dit vraagstuk aan te snijden? Je kan steeds terecht bij een coach voor tips of om een brug te slaan tussen jou en de werkgever.
Hoe de communicatie met mijn werkgever aangaan?
Wanneer je al tijdens je afwezig de band met je werkgever en collega’s hebt aangehaald op een informele wijze, dan is het doorgaans makkelijker om het formele aspect aan te kaarten wanneer je terug aan de slag wil. Opnieuw is het belangrijk om open te communiceren over wat je voelt en wat je noden en verwachtingen zijn.
Sommige mensen kijken uit naar het moment dat ze weer kunnen gaan werken. Ze willen de periode van de ziekte en de behandeling afsluiten en de draad van het dagelijkse leven weer opnemen. Ze missen het sociaal contact, het ritme van hun oude leven en hun zekerheden. Anderen zitten soms met een schuldgevoel omdat ze lang afwezig zijn geweest en hun collega's een deel van het werk hebben moeten overnemen. Nog anderen zijn dan weer bang dat ze aan de kant zullen worden geschoven. Hoe dan ook is het belangrijk dat je het rustig aan doet, je goed voorbereidt op een gesprek met de werkgever en open communiceert. Concreet neem je best contact op met de werkgever en vraag je naar een gesprek. Zie het als een verkennend gesprek waarbij jullie beiden noden en verwachtingen bespreken. Ga daarbij niet te veel in detail in een eerste fase.
Je gaat ook best pas weer werken als je daar helemaal klaar voor bent. Maar dat advies geldt natuurlijk vooral voor werknemers in loonverband. Veel zelfstandigen moeten zo snel mogelijk weer aan het werk omdat er anders geen geld binnenkomt. In beide gevallen mag je echter niet vergeten dat je net een zware beproeving hebt doorgemaakt die je niet zo snel achter je laat. De ziekte en de behandelingen laten vaak sporen na:
- vermoeidheid
- concentratieproblemen
- Chemobrein
- een gebrek aan zelfvertrouwen
- de angst voor een herval
- ...
Voel je je klaar om weer te gaan werken? Stel jezelf dan eerst de volgende vragen:
- Ben ik in staat om hetzelfde werk te doen als vóór de ziekte (lichamelijk en mentaal)?
- Moeten bepaalde aspecten (werkuren, taken) worden aangepast?
- Op welke problemen kan ik stuiten als ik weer aan het werk ga?
- …
De wet voorziet verschillende mogelijkheden om de terugkeer naar het werk vlotter te doen verlopen. De arbeidsgeneesheer bepaalt samen met jou of je in staat bent om hetzelfde werk te blijven doen en wat er eventueel kan worden aangepast. Je kan bovenstaande vragen ook vooraf bespreken met een coach. Hij of zij is een persoon die zich neutraal opstelt en meerzijdig onpartijdig is
We geven hier een aantal voorbeelden van mogelijke aanpassingen:
- thuiswerk
- ergonomische aanpassingen
- een parkeerplaats
- meer pauzes
- een flexibel werkschema
- een overplaatsing naar een andere afdeling
- ...
Als de inhoud van je functie is veranderd of als een deel van je taken aan andere personen werd toevertrouwd, dan hebben zowel jij als je collega's een aanpassingsperiode nodig. Je bent immers niet als enige verantwoordelijk voor het goede verloop van deze overgang. Voor de betrokken collega's en je baas, die alles moet organiseren, is ook een rol weggelegd.
Om weer aan het werk te gaan zonder jezelf te forceren, heb je verschillende mogelijkheden:
- De geleidelijke hervatting op medisch advies
De adviserende geneesheer van het ziekenfonds moet zijn toestemming geven voor een - zelfs gedeeltelijke - hervatting van het werk tijdens de periode van ziekte of invaliditeit.
- Het tijdskrediet of de loopbaanonderbreking
Hier meer informatie over dit onderwerp.
- Werktijdverkorting op eigen initiatief
Op eigen initiatief een werktijdverkorting vragen bij je werkgever of iemand anders lijkt vaak de enige mogelijkheid om deeltijds weer aan het werk te gaan. Let wel op: deze beslissing brengt een verlies of aanpassing van bepaalde rechten mee. Informeer je grondig voor je een beslissing neemt. Een coach kan je daarbij helpen.
Ben je niet zeker of je al een antwoord hebt op bovenstaande vragen en voelt het een en ander nog niet goed aan, dan ben je steeds welkom bij een coach. Hij of zij luistert naar je specifieke verhaal en schetst mogelijkheden.
Daarnaast kan je erover praten met de adviserende geneesheer van je ziekenfonds of de arbeidsgeneesheer (die op de hoogte kan worden gebracht door je huisarts). Je kan je vragen ook gratis stellen via Kankerinfo: 00800 15 802.
Ligt de communicatie met je werkgever toch nog moeilijker dan verwacht of weet je niet hoe je een mogelijk complexe situatie het best aansnijdt? Dan kan je steeds terecht bij een coach voor tips of om een brug te slaan tussen jou en je werkgever.
